Ауа шығынын тексеру – шахталық және өнеркәсіптік желдету жүйелерінде нақты ауа алмасу деңгейін бағалаудың негізгі тәсілі. Желдеткіштің төлқұжаты мен жобалық құжаттарда көрсетілген өнімділік көрсеткіштері уақыт өте келе желдету торындағы өзгерістерге, құбырлардың ластануына, қақпақтардың реттелуіне байланысты өзгеруі мүмкін. Сондықтан ауа шығынын мерзімді тексеру желдеткіштердің шын мәніндегі жұмысын бақылауға және қауіпсіздік нормаларының сақталуын растауға көмектеседі.
Ауа шығынын тексеру үшін әртүрлі өлшеу әдістері қолданылады. Шахталық қазбалар мен құбырларда анемометрлер, жылдамдық өлшегіш түтіктер және көлемді ауа өлшеу құрылғылары пайдаланылады. Өлшенген ауа жылдамдығы қиманың ауданына көбейтіліп, нақты ауа шығыны есептеледі. Бұл мәліметтер жобалық мәндермен салыстырылып, ауытқу деңгейі анықталады. Егер ауа шығыны жеткіліксіз болса, желдеткіш режимін, теңгеру клапандарын немесе тор құрылымын түзету қажет.
Шахталық желдету жүйесінде ауа шығынын тексеру әсіресе қауіпті учаскелерде маңызды. Тазарту забойларында, дайындық қазбаларында, газ бен шаң жиналуы мүмкін аймақтарда ауа алмасу нормадан төмен болмауы тиіс. Негізгі желдеткіштің шығаберісінде және қайтарма оқпандарда да ауа шығыны өлшеніп, жалпы желдету балансы есептеледі. Жергілікті желдеткіштердің өнімділігі де тексеріліп, паспорттық мәндермен салыстырылады.
Ауа шығынын тексеру нәтижелері желдету жүйесінің тиімділігін талдау және энергия үнемдеу мүмкіндіктерін бағалау үшін пайдаланылады. Кейбір тармақтарда ауа мөлшері нормадан артық, ал басқа учаскелерде жеткіліксіз болуы мүмкін. Мұндай жағдайда теңгеру клапандарын қайта баптау, құбыр диаметрін өзгерту немесе жергілікті желдеткіштердің орналасуын түзету ұсынылады. Осылайша ауа шығынын уақтылы тексеру желдеткіштердің қауіпсіз және тиімді жұмысын қамтамасыз ететін негізгі бақылау элементі болып табылады.