Дірілді мониторингтеу – желдеткіш тораптарындағы механикалық ақаулардың ерте белгілерін анықтауға мүмкіндік беретін бақылау және диагностика әдісі. Шахталық және өнеркәсіптік желдеткіштер жоғары жылдамдықпен айналатын дөңгелектер мен ауыр подшипниктерге ие, сондықтан олардың діріл деңгейін тұрақты бақылау қауіпсіздік пен сенімділік үшін өте маңызды. Дірілдің өзгеруі теңгерімсіздік, центрден ауытқу, подшипниктің тозуы немесе бекітудің босауы сияқты ақауларды ерте кезеңде көрсетеді.
Дірілді мониторингтеу жүйесі, әдетте, подшипник тіректеріне немесе корпусқа орнатылған діріл датчиктерінен, сигналдарды өңдейтін өлшеу құрылғысынан және мәліметтерді талдайтын бағдарламалық қамтамасыз етуден тұрады. Датчиктер нақты уақыт режимінде діріл жылдамдығын, үдеуін немесе ығысуын тіркеп, алынған мағлұматтар кесте және график түрінде көрсетіледі. Рұқсат етілген шекті мәндерден асқан жағдайда дабыл беріледі.
Тау-кен кәсіпорындарында дірілді мониторингтеу шахталық негізгі желдеткіштер үшін ерекше маңызды, өйткені олардың тоқтауы бүкіл желдету жүйесіне әсер етеді. Жергілікті желдеткіштерде де дірілдің артуы коррозия, шаң шөгінділері немесе механикалық зақымдануларды көрсетуі мүмкін. Діріл спектрін талдау арқылы ақаудың түрін және орналасуын дәлірек анықтап, жөндеу жұмысын алдын ала жоспарлауға болады.
Дірілді мониторингтеу нәтижелері жоспарлы профилактикалық қызмет көрсетуді оңтайландыруға көмектеседі. Белсенді бақылау арқасында желдеткішті толық тоқтатпай тұрып, қажетті бөлшектерді ауыстыруға немесе теңгерімдеуге болады. Бұл жоспардан тыс тұрып қалуларды азайтып, подшипниктер мен дөңгелектердің қызмет ету мерзімін ұзартады. Осылайша дірілді мониторингтеу шахталық және өнеркәсіптік желдеткіштердің техникалық жағдайын басқарудың маңызды құралы болып саналады.