Дірілді өлшеу – желдеткіштің техникалық жағдайын бағалаудың және механикалық ақауларды ерте анықтаудың маңызды тәсілі. Шахталық және өнеркәсіптік желдеткіштер жоғары жылдамдықпен айналатын дөңгелектерге, білікке және подшипниктерге ие, сондықтан діріл деңгейінің өзгерісі олардың жұмысындағы теңгерімсіздік немесе зақымданулар туралы құнды ақпарат береді. Дірілді уақтылы өлшеп отыру желдеткішті қауіпсіз пайдалану мен жоспарлы жөндеуді тиімді ұйымдастыруға көмектеседі.
Дірілді өлшеу үшін арнайы өлшеу құралдары мен датчиктер қолданылады. Олар подшипник тіректеріне, корпусқа немесе негізге орнатылады да, діріл жылдамдығын, үдеуін немесе ығысуын тіркейді. Өлшеу нәтижелері кесте немесе график түрінде көрсетіліп, рұқсат етілген шекті мәндермен салыстырылады. Егер діріл деңгейі нормадан асып кетсе, желдеткіштің жұмыс режимін шектеу немесе уақытша тоқтату, ақауды егжей-тегжейлі анықтау қажет.
Шахталық желдеткіштерде дірілді өлшеу регламент бойынша кезең-кезеңімен жүргізіледі. Негізгі желдеткіш станцияларында өлшеулер жиі жасалып, нәтижелері арнайы журналға жазылады. Жергілікті желдеткіштерде де діріл параметрлерін мерзімді тексеру ұсынылады, себебі олардың тұрақты қозғалыста болуы, шаң мен ылғалдың әсері, монтаж сапасының әркелкілігі ақаулардың пайда болуына ықпал етеді. Өлшеу нәтижелері бойынша дөңгелекті теңгерімдеу, подшипниктерді ауыстыру немесе бекітулерді қатайту туралы шешім қабылданады.
Дірілді өлшеу тек бір реттік әрекет емес, желдеткішті басқарудың тұрақты бөлігі болуы тиіс. Уақыт бойынша көрсеткіштерді салыстыру арқылы дірілдің баяу өсу үрдісін байқауға және алдын ала профилактикалық жөндеуді жоспарлауға болады. Бұл жоспардан тыс апаттық тоқтауларды азайтып, желдеткіштің жалпы ресурсын ұзартады. Сонымен қатар діріл деңгейін төмендету жұмысшылар үшін шу мен діріл әсерін азайтып, еңбек жағдайын жақсартады.
Осылайша дірілді өлшеу шахталық және өнеркәсіптік желдету жүйелеріндегі жабдықтың техникалық жағдайын бақылаудың сенімді құралы болып саналады. Дұрыс ұйымдастырылған өлшеу және талдау процестері желдеткіштердің қауіпсіз, тиімді және ұзақ мерзімді жұмысын қамтамасыз етеді.