дөңгелек материалы

Дөңгелек материалы – желдеткіштің сенімділігі мен ұзақ қызмет ету мерзімін айқындайтын негізгі факторлардың бірі. Шахталық және өнеркәсіптік желдеткіштердің дөңгелектері әртүрлі газдар, шаң, ылғал, жоғары немесе төмен температура әсеріне ұшырайды. Сондықтан материалды дұрыс таңдау коррозиядан, абразивті тозудан және механикалық зақымданудан қорғауға, желдету жүйесінің қауіпсіз жұмысын қамтамасыз етуге көмектеседі.

Дөңгелек материалы ретінде көміртекті болат, қорытпалы болат, коррозияға төзімді болат, түсті металдар мен арнайы қорытпалар қолданылады. Шахталық жарылысқа төзімді желдеткіштерде ұшқын шығармайтын мыс немесе алюминий негізіндегі қорытпалар кеңінен пайдаланылады, себебі олар білік пен корпуспен жанасқанда ұшқын тудыру қаупін азайтады. Коррозияға агрессивті ортада тот баспайтын немесе арнайы қапталған болат қолданылып, дөңгелектің сыртқы беті қорғаныс жабынмен жабылады.

Дөңгелек материалының механикалық беріктігі де маңызды. Жоғары жылдамдықпен айналатын осьтік немесе орталықтан тепкіш дөңгелектер үшін созылу беріктігі мен шаршауға төзімділігі жоғары материал қажет. Жүктеме, айналу жылдамдығы және температура режимі есептеліп, қауіпсіздік қоры ескеріледі. Егер материал беріктігі жеткіліксіз болса, қалақшалардың деформациясы, жарықшақтардың пайда болуы немесе дөңгелектің сынуы мүмкін, бұл шахтадағы желдету жүйесіне үлкен қауіп төндіреді.

Дөңгелек материалының таңдалуы кезінде оның өңдеу мүмкіндігі де назарда ұсталады. Дөңгелекті құю, дәнекерлеу, механикалық өңдеу және теңгерімдеу операциялары өндірістік қуат пен технологиялық мүмкіндіктерге сәйкес болуы тиіс. Сонымен қатар материалдың салмағы да маңызды, себебі тым ауыр дөңгелек подшипниктерге және негізге түсетін жүктемені арттырады, ал тым жеңіл конструкция дірілге сезімтал болуы мүмкін.

Тау-кен және өнеркәсіптік желдету жүйелерінде дөңгелек материалы дұрыс таңдалған жағдайда желдеткіштің коррозияға, тозуға және термиялық әсерлерге төзімділігі артады. Бұл жөндеу аралық кезеңді ұзартып, жоспардан тыс тоқтауларды азайтады. Сонымен бірге қауіпсіздік деңгейі жоғарылап, шахтадағы және цехтағы еңбек жағдайы тұрақты болады. Сондықтан дөңгелек материалы желдеткішті жобалау мен таңдауда ерекше назар аударатын техникалық параметр болып табылады.