Дөңгелекті жөндеу шахталық және өнеркәсіптік желдеткіштердің механикалық сенімділігін қалпына келтіруге бағытталған күрделі техникалық жұмыс түрі. Желдеткіш дөңгелегі жоғары айналу жылдамдығында және айтарлықтай аэродинамикалық жүктемеде жұмыс істегендіктен, уақыт өте келе қалақшаларында жарықшақтар, майысулар, тозу іздері және коррозиялық зақымдар пайда болуы мүмкін. Мұндай ақаулар дірілді күшейтіп, подшипниктер мен білікке түсетін жүктемені арттырады, тіпті апаттық істен шығуға әкелуі мүмкін.
Дөңгелекті жөндеу процесі алдымен толық диагностикадан басталады. Желдеткіш тоқтатылып, қауіпсіздік талаптарына сәйкес құлыпталады. Дөңгелек корпустан алынып, қалақшалардың, дәнекерленген қосылыстардың және орталық төлкенің күйі көзбен және өлшеу құралдарымен тексеріледі. Майысқан, ойылған немесе коррозия әсерінен жұқарған учаскелер ерекше назарда болады. Кей жағдайда жарықшақтарды анықтау үшін арнайы тексеру сұйықтықтары немесе басқа бақылау әдістері қолданылады.
Зақым сипатына байланысты дөңгелекті жөндеу әртүрлі тәсілдерді қамтиды. Ұсақ деформациялар суық түзету арқылы қалыпқа келтірілуі мүмкін, ал күрделі зақым кезінде қалақшаның бөлігі немесе толық қалақша ауыстырылады. Дәнекерлеу жұмыстары кезінде материал маркасы, жылулық өңдеу тәртібі және геометриялық өлшемдер бастапқы жобамен сәйкестендірілуі тиіс. Бұл аэродинамикалық сипаттамаларды және конструкциялық беріктікті сақтауға мүмкіндік береді.
Дөңгелекті жөндеуден кейін міндетті түрде теңгерімдеу жүргізіледі. Теңгерімсіз дөңгелек жоғары діріл тудырып, подшипниктердің тез тозуына, бекіткіштердің босаңсуына және корпустың жарықшақтануына себеп болуы мүмкін. Сондықтан жөнделген дөңгелек арнайы стендте айналдырылып, массаның біркелкі таралуы қамтамасыз етіледі. Қажет болса, белгілі учаскелерден металл алынып немесе қосымша жүктеме орнатылып, теңгерім дәл бапталады.
Шахталық желдеткіштерде дөңгелекті жөндеу тек workshop деңгейіндегі жұмыс емес, жалпы желдету қауіпсіздігімен тікелей байланысты. Негізгі және жергілікті желдеткіштердің дөңгелегі сенімді күйде болғанда ғана кеніш қазбаларында тұрақты ауа алмасу және газ концентрациясының қауіпсіз деңгейі қамтамасыз етіледі. Сондықтан дөңгелек күйін бақылау, жоспарлы тексеру және уақтылы жөндеу профилактикалық қызмет көрсету бағдарламасының ажырамас бөлігі болуы тиіс.
Қорытындысында дөңгелекті дұрыс және уақтылы жөндеу желдеткіштің қызмет ету мерзімін ұзартып қана қоймай, шахталық желдету жүйесінің жалпы сенімділігін арттырады. Теңгерілген, ақаусыз дөңгелек төмен діріл, төмен шу және тұрақты жұмыс режимін қамтамасыз етіп, тау-кен кәсіпорындарының қауіпсіз әрі тиімді желдетілуіне негіз болады.