энергияны үнемдейтін салқындату

Энергияны үнемдейтін салқындату – жерасты кеніштерінде жоғары температурамен күресуге арналған, энергия шығыны төмен заманауи технологиялар жиынтығы. Терең қазбаларда тау жыныстарының табиғи жылуы, жабдықтың қызуы және желдетілетін ауаның қайталама қызуы жұмыс аймағында қолайсыз микроклимат туғызуы мүмкін. Сондықтан салқындату жүйесі желдеткіштермен бірге жұмыс істеп, таза ауаны тиімді түрде салқындатуы тиіс. Энергияны үнемдейтін салқындату бұл процесті төмен шығынмен ұйымдастыруға көмектеседі.

Мұндай жүйелерде тау-кен кәсіпорындары көбінесе жылу алмасу қондырғыларын, суық су контурларын, ауа салқындатқыштарын және геотермалдық ресурстарды пайдаланады. Желдеткіш арқылы берілетін ауа арнайы салқындатқыш батареялардан өтіп, жұмыс аймағына төмен температурада жеткізіледі. Энергияны үнемдеу үшін салқындату қуаты нақты қажеттілікке қарай реттеліп, айнымалы жиілікті сорғылар мен желдеткіштер қолданылады. Ауа мен судың температурасын, қысымын және шығынын бақылау үшін датчиктер орнатылып, жүйе автоматты режимде басқарылады.

Энергияны үнемдейтін салқындату технологиялары желдету жүйесімен тығыз байланыста жұмыс істейді. Желдеткіштердің жұмыс режимі салқындату жабдығының мүмкіндіктерімен үйлестіріліп, артық қуат шығындарына жол берілмейді. Мысалы, салқындатылған ауаны дәл қажетті учаскелерге бағыттау үшін жергілікті желдеткіштер немесе реттелетін қақпақшалар қолданылады. Бұл жалпы ауа шығынын арттырмай ақ, нақты жұмыс аймағында температураны төмендетуге мүмкіндік береді.

Экономикалық тұрғыдан алғанда, энергияны үнемдейтін салқындату жүйесіне салынған инвестиция уақыт өте келе электр энергиясын үнемдеу және жабдықтың қызмет мерзімін ұзарту есебінен қайтарылады. Жұмысшылар үшін қолайлы микроклимат еңбек өнімділігін арттырып, денсаулыққа байланысты тәуекелдерді азайтады. Сондықтан энергияны үнемдейтін салқындату шахталық желдету жүйесін жаңғыртудың және жасыл тау-кен өндірісіне көшу стратегиясының маңызды бөлігі ретінде қарастырылады.