Интеллектуалды желдету – шахталық желдеткіштер мен желдету жүйесін деректерге негізделген ақылды басқару арқылы оңтайландыруға арналған заманауи тәсіл. Дәстүрлі жүйелерде желдеткіштер көбінесе тұрақты режимде жұмыс істеп, ауаның нақты қажеттілігі мен газ режимін толық ескере бермейді. Интеллектуалды желдету жүйесі датчиктер, байланыс арналары және арнайы бағдарламалық қамтамасыз ету көмегімен ауа шығынын, қысымды, газ және шаң концентрациясын нақты уақытта бақылайды да, желдеткіштердің жұмысын автоматты түрде реттейді.
Мұндай жүйеде шахта қазбаларына орнатылған газ талдағыштар, ауа шығынын өлшейтін құрылғылар және дірілді бақылау аспаптары деректерді үздіксіз жинайды. Бұл ақпарат орталық серверге немесе диспетчерлік пунктке жіберіліп, аналитикалық модульдер арқылы өңделеді. Нәтижесінде интеллектуалды желдету жүйесі қай учаскеде ауа алмасуды күшейту қажет екенін, қай жерде қысымды азайтуға болатынын анықтап, желдеткіш жылдамдығын айнымалы жиілікті жетектер арқылы автоматты реттейді. Мұндай тәсіл кеніштің қауіпсіздігін арттырып, энергияны үнемдеуге мүмкіндік береді.
Интеллектуалды желдету сонымен қатар алдын ала профилактикалық қызмет көрсету мен ақауларды болжауда тиімді құрал болып табылады. Желдеткіштердің жұмыс тарихы, діріл және температура деңгейі, электр жүктемесі бойынша мәліметтер жинақталып, арнайы алгоритмдер арқылы талданады. Егер белгілі бір параметрлер ақауға әкелуі мүмкін үрдісті көрсетсе, жүйе техникалық қызмет көрсету туралы ескерту береді. Бұл жоспардан тыс тоқтап қалуларды азайтып, желдету жүйесінің сенімділігін көтереді.
Интеллектуалды желдету концепциясы жаппай автоматтандыру мен ақылды шахта тұжырымдамасымен тығыз байланысты. Желдеткіштер, сорғылар, конвейерлер және қауіпсіздік жүйелері біртұтас ақпараттық кеңістікке біріктіріліп, кеніштің жалпы жұмысын үйлестіру мүмкіндігі пайда болады. Осындай деңгейдегі интеграция өндірістік процестерді нақты деректерге негіздеп басқаруға, энергия шығынын қысқартуға және шахтадағы қауіп деңгейін төмендетуге жағдай жасайды. Осылайша интеллектуалды желдету заманауи тау-кен өндірісінің маңызды құрамдас бөлігі болып қалыптасып келеді.