инвестицияны қайтару мерзімі

Инвестицияны қайтару мерзімі шахталық және өнеркәсіптік желдеткіштерге қатысты жобаларды жоспарлаудағы негізгі экономикалық көрсеткіштердің бірі. Желдеткіш станциясын жаңғырту, энергия үнемдейтін қондырғылар орнату немесе жаңа негізгі желдеткіш сатып алу айтарлықтай қаржылық шығынды талап етеді. Осы шығындардың қаншалықты тез өтелетінін түсіну үшін инвестицияны қайтару мерзімі есептеледі.

Инвестицияны қайтару мерзімін анықтау кезінде бастапқы капитал шығыны мен жылдық үнем көлемі салыстырылады. Үнемге энергия тұтынуының азаюы, техникалық қызмет көрсету шығындарының төмендеуі және жоспардан тыс тоқтаулардың қысқаруы кіреді. Мысалы, тиімділігі жоғары жаңа желдеткіш бұрынғы қондырғыға қарағанда электр энергиясын аз тұтынса, айырмашылық жылдық үнем болып есептеледі. Осы үнемді бастапқы инвестицияға бөліп, жобаның шамамен қайтару мерзімін алуға болады.

Шахталық желдету саласында инвестицияның қайтарымына тек тікелей қаржылық көрсеткіштер ғана емес, қауіпсіздік пен өндірістің тұрақтылығы да әсер етеді. Жаңа желдеткіштер мен автоматтандырылған басқару жүйелері газ қауіптілігі жоғары учаскелерде қауіпсіздікті күшейтіп, авариялық жағдайлардың алдын алады. Мұндай факторларды қаржылық мәнге тікелей айналдыру қиын болғанымен, өндірістің тұрып қалу қаупінің азаюы және жазатайым оқиғаның алдын алу экономикалық тұрғыдан өте маңызды.

Инвестицияны қайтару мерзімін есептеу кезінде шахтаның болашақ даму жоспарын да ескерген жөн. Егер желдету схемасы алдағы жылдары жаңа қазбалардың ашылуымен кеңейтілетін болса, қуаты жеткілікті, әрі кеңейтуге бейімделген желдеткішті бірден орнату ұзақ мерзімде тиімді болуы мүмкін. Бұл жағдайда бастапқы инвестиция жоғары болғанымен, болашақта қайта ауыстыру немесе қосымша жабдық сатып алу шығындары азаяды.

Қорытындысында инвестицияны қайтару мерзімі шахталық желдеткіш жобаларының экономикалық тартымдылығын бағалаудың маңызды құралы болып табылады. Дұрыс есептелген өтелу мерзімі кәсіпорын басшылығына тиімді шешім қабылдауға, энергия үнемдеу бағдарламаларын дәлелді түрде негіздеуге және желдету жүйесін жаңғыртуға салынған қаражаттың қайтарымын бақылауға мүмкіндік береді.