көмір шахтасының желдету жабдығы

Көмір шахтасының желдету жабдығы – жерасты қазбаларында қауіпсіз ауа алмасуды қамтамасыз ететін негізгі инженерлік кешен. Бұл кешен негізгі желдеткіштерден, жергілікті желдеткіштерден, ауаөткізгіштерден, реттеу қақпақтарынан, желдету шахталары мен штректерінен, сондай-ақ бақылау және автоматика жүйелерінен құралады. Көмір шахтасының желдету жабдығы метан мен көмір шаңы концентрациясын қауіпсіз деңгейде ұстап, кеншілерге қажетті оттегі мөлшерін жеткізуге бағытталған.

Желдету жабдығының жүрегі – жерүсті алаңында орнатылатын негізгі желдеткіш. Ол шахтаға таза ауаны енгізіп, ластанған ағынды сыртқа шығарады. Жерасты учаскелерде жергілікті желдеткіштер забойлар мен тар қазбаларды желдетеді, ал икемді ауаөткізгіштер ағынды дәл жұмыс аймағына бағыттайды. Газ қауіпті шахталарда желдеткіштер жарылысқа төзімді орындауда жасалып, электр қозғалтқыштары мен басқару аппаратурасы арнайы қорғаныс деңгейімен жабдықталады. Ауаөткізгіштер мен шахталық қазбалардың қимасы мен трассасы аэродинамикалық кедергіні азайту қағидасымен жобаланады.

Көмір шахтасының желдету жабдығын жобалау кезінде шахтаның геологиялық құрылысы, қазбалардың орналасуы, газ бөліну қарқындылығы, көмір шаңының жарылғыш қасиеттері және өндірістік жоспар ескеріледі. Желдету торына қысым теңгерімі жасалып, әр тармаққа қажетті ауа шығыны есептеледі. Бақылау жүйелері ауа жылдамдығын, газ концентрациясын, қысымды және температураны өлшеуге арналған аспаптармен жабдықталады. Бұл деректер диспетчерлік пунктке беріліп, желдету режимін жедел реттеуге мүмкіндік береді.

Пайдалану барысында желдету жабдығына жоспарлы және алдын ала профилактикалық қызмет көрсету жүргізіледі. Негізгі және жергілікті желдеткіштердің дөңгелектері, мойынтіректері, электр бөліктері және қақпақтары тексеріліп, ауаөткізгіштердің тығыздығы мен бекітілуі қадағаланады. Газды бақылау жүйелері мен авариялық желдету сценарийлері тұрақты сынақтан өтіп, персоналға арналған нұсқаулықтар жаңартылып отырады. Осылайша көмір шахтасының желдету жабдығы шахтадағы қауіпсіздік пен тұрақты өндіріс процесінің негізгі шарты болып табылады.