Металл кеніштерін желдету – терең рудниктердегі жоғары температура, шаң, газ және техникадан бөлінетін жылу жүктемесі жағдайында қауіпсіз еңбек ортасын қамтамасыз етуге бағытталған кешенді инженерлік міндет. Металл кендерін өндіру көбіне үлкен тереңдіктерде және күрделі геологиялық құрылымдарда жүзеге асады, бұл табиғи ауа алмасуды барынша қиындатады. Сондықтан металл кеніштері үшін арнайы қуатты шахталық желдеткіштер, көпсатылы желдету схемалары және дәл есептелген ауа бөліну жүйелері қолданылады.
Металл кеніштерін желдету жүйесін жобалағанда қазбалардың ұзындығы мен орналасуы, көтеру оқпандары мен желдету оқпандарының саны, пайдалы қазба алу технологиясы және қолданылатын техника ескеріледі. Бас желдеткіш шахтаға таза ауа жібереді, ал қайтарма оқпан арқылы қызған және шаңданған ауа шығарылып отырады. Жергілікті желдеткіштер бұрғылау, жарылыс жұмыстары мен тиеу-түсіру учаскелерінде қосымша ауа алмасуды қамтамасыз етеді. Жоғары температура аймақтарында салқындатылған ауа беру немесе ауа ағынын күшейту сияқты шаралар да қарастырылады.
Металл кеніштерін желдету кезінде ауа ағынының бағыттары мен көлемдерін үнемі бақылап отыру маңызды. Тау-кен жұмыстарының дамуымен қазбалар желісі өзгеретіндіктен, желдету схемаларын мерзім-мезгілде қайта есептеу және бейімдеу қажет. Желдеткіштердің жұмыс режимі, ауа жылдамдығы, шаң концентрациясы мен газ құрамы мердігерлік өлшеулермен тексеріледі. Бұл мәліметтер негізінде желдету есіктері мен реттегіш қақпақтардың ашылу дәрежесі түзетіліп, ауа ағыны қажетті учаскелерге бағытталады.
Жақсы ұйымдастырылған желдету жүйесі металл кеніштерінде еңбек қауіпсіздігімен қатар, жабдықтардың сенімді жұмысын және өндірістің тұрақты қарқынын қамтамасыз етеді. Ауа ортасының оп-тималды параметрлері жарылғыш газдардың жиналуын, коррозиялық әсерлерді және жоғарғы температурадан туындайтын ақауларды азайтады. Осылайша металл кеніштерін желдету – кен өндіру тиімділігі мен жұмысшылар денсаулығын қорғауда шешуші рөл атқаратын тау-кен инженериясының негізгі бағыты болып саналады.