Негізгі кеніш желдеткіші – шахтаның немесе жерасты кенішінің жалпы желдетуін қамтамасыз ететін басты қондырғы. Ол ауа қабылдау және ауа шығару жолдары арқылы бүкіл желіге әсер етіп, қазбалардағы ауа алмасудың тұрақты деңгейін ұстап тұрады. Негізгі желдеткіштің сенімділігі жоғары болуы тиіс, өйткені оның тоқтауы өндірісті дереу тоқтатуға және қауіпсіздік тәуекелінің өсуіне әкелуі мүмкін.
Негізгі желдеткіш әдетте кеніш желісінің толық кедергісін жеңуге есептеледі. Желі ұзын, тармақталған және құрылымдары көп болған сайын қысым қажеттілігі өседі. Сондықтан таңдау кезінде тек ауа көлемі емес, қысым қоры да ескеріледі. Сонымен бірге өндірістік режимдер ауысқанда (жұмыс фронты кеңейгенде, жаңа тармақ ашылғанда) ауа сұранысы өзгеретінін ұмытпау керек.
Таңдаудың негізгі критерийлері:
Резервтеу практикада жиі қолданылады: бір желдеткіш жұмыс істеп тұрса, екіншісі дайын күйде тұрады немесе бөліктеп жүктеледі. Бұл техникалық қызмет көрсету кезінде де, күтпеген ақауларда да ауа алмасуды тоқтатпауға мүмкіндік береді. Сондай-ақ ауа бағытын өзгерту және апаттық түтінді әкету сценарийлері алдын ала қарастырылады.
Пайдалану тәртібі тұрақты бақылауды талап етеді. Қысым айырмасы, ауа шығыны, діріл, подшипник температурасы, электр жүктемесі сияқты көрсеткіштер қадағаланады. Қалақшада ластану немесе арнада кедергі өсуі өнімділікті төмендетіп, қуат шығынын арттырады. Уақытылы тазалау, теңгерімін сақтау және бекітпелерді тексеру негізгі желдеткіштің қызмет мерзімін ұзартады.
Нәтижесінде, негізгі кеніш желдеткіші – кеніш желдету жүйесінің жүрегі. Дұрыс таңдалған және дұрыс пайдаланылған қондырғы қауіпсіздікті күшейтіп, өндірістің үздіксіздігін қамтамасыз етеді.