негізгі желдеткіш

Негізгі желдеткіш – шахтаға жалпы таза ауа жеткізіп, ластанған ауаны сыртқа шығару үшін қолданылатын орталық желдету жабдығы. Ол шахтаның бүкіл желдету торының жұмысын айқындап, жерасты қазбаларында қажетті ауа алмасу режимін қалыптастырады. Негізгі желдеткіш арқылы шахтаға кіретін және шығатын ауа ағындарының бағыттары мен көлемдері реттеліп, газ бен шаң концентрациясы қауіпсіз деңгейде ұсталады.

Негізгі желдеткіштер көбінесе жерүсті алаңында орнатылып, осьтік немесе орталықтан тепкіш схема бойынша орындалады. Олардың конструкциясы ұзақ мерзімді үздіксіз жұмысқа, жоғары қысым мен үлкен ауа шығынына есептелген. Корпус, дөңгелек және тірек тораптары нығайтылған құрылымда жасалып, діріл және механикалық жүктемелерге төзімді болады. Көптеген шахталарда негізгі желдеткіш жарылысқа төзімді немесе жоғары қорғаныс деңгейі бар орындауда таңдалады, бұл газ қауіпті ортада қосымша қауіпсіздік береді. Қажет болған жағдайда резервтік немесе параллель жұмыс істейтін бірнеше негізгі желдеткіш орнатылады.

Негізгі желдеткішті жобалау кезінде шахта желдету торының сұлбасы, қазбалардың ұзындығы мен тармақталу деңгейі, газ бөліну сипаттамалары және санитарлық талаптар ескеріледі. Ауа шығыны мен қысымның есептік мәндері қысым теңгерімі арқылы анықталып, желдеткіштің сипаттамалық қисықтарымен салыстырылады. Негізгі желдеткіштің жұмысына автоматтандырылған басқару және бақылау жүйелері қосылып, ауа шығыны, қысым, температура және діріл сияқты параметрлер онлайн режимде бақыланады.

Пайдалану барысында негізгі желдеткішке тұрақты техникалық қызмет көрсетіліп, дөңгелектің теңгерімі, қалақшалардың тазалығы, подшипниктердің температурасы мен майлануы, электр жабдықтарының жай-күйі жүйелі түрде тексеріледі. Желдеткіштің жұмыс режимі маусымдық және өндірістік өзгерістерге сәйкес түзетіліп, энергияны үнемдеу мүмкіндіктері қарастырылады. Осылайша негізгі желдеткіш шахтаның қауіпсіз жұмысын қамтамасыз ететін, бүкіл желдету жүйесінің жүрегі болып саналатын стратегиялық жабдық болып табылады.