Құбырларды тазалау шахталық және өнеркәсіптік желдету жүйелерінің ұзақ мерзімді және тиімді жұмысын қамтамасыз ететін маңызды техникалық шаралардың бірі. Уақыт өте келе желдету құбырларының ішкі бетінде шаң, ылғалды тұнба, майлы шөгінділер және коррозиялық өнімдер жиналады. Бұл шөгінділер ағын қимасын тарылтып, қысым шығынын арттырады, нәтижесінде желдеткіштің ауа шығыны төмендеп, шахталық желдету жүйесінің тиімділігі кемиді.
Шахталарда құбырларды тазалау әсіресе көмір шаңы көп жиналатын учаскелерде маңызды. Ұзақ уақыт тазаланбаған желдету құбырларында шаң қабаты қалыңдап, қосымша кедергі тудырады, тіпті кей жағдайларда шаң жарылысы қаупін күшейтеді. Сондықтан құбырларды тазалау тек энергия үнемдеу шарасы ғана емес, қауіпсіздік талабы ретінде де қарастырылады. Жүйелі тазалау арқылы ауа ағынының таралуы қалпына келтіріліп, қазбаларда қажетті ауа көлемі қамтамасыз етіледі.
Құбырларды тазалау жұмыстары жоспарлы қызмет көрсету бағдарламасына енгізілуі тиіс. Алдымен желдету желісінің сызбасы бойынша шаң көп жиналуы мүмкін учаскелер анықталады. Әдетте бұрылыстар, тарылу аймақтары, жабдықтардың жанындағы өткелдер және шахтаның ылғалды учаскелері ерекше назарда болады. Тазалау жұмыстары қолмен механикалық әдіспен, арнайы щеткалармен, ауа ағынының күшті импульстары арқылы немесе жергілікті шаң сорғыш қондырғыларды пайдалану арқылы жүргізіледі.
Құбырларды тазалау кезінде желдеткіш пен шахтадағы жұмысшылардың қауіпсіздігіне ерекше көңіл бөлінуі керек. Тазалау алдында желдету режимін уақытша өзгерту, қажет учаскелерді оқшаулау және шаңның қайтадан жұмыс аймағына таралуына жол бермеу шаралары қарастырылады. Кейбір жағдайда шаңды ылғалды тәсілмен басып, кейін сору арқылы шығару тиімді болады. Бұл шаңның ауаға қайта көтерілуін және тыныс алу жолдарына түсуін азайтады.
Құбырларды уақытылы тазалау желдеткіштің жұмыс нүктесін оңтайландырады. Қысым кедергісі төмендегенде, желдеткіш бұрынғыдан аз қуат жұмсап, сол көлемдегі ауа шығынын қамтамасыз ете алады. Бұл энергия тұтынуды азайтып, желдеткіштің қызмет ету мерзімін ұзартады. Сонымен қатар желдету жүйесінің нақты есептелген сипаттамаларына жақындауы шахтадағы газ және шаң концентрациясын бақылауды жеңілдетеді.
Қорытындысында құбырларды тазалау шахталық желдету жүйесінің тиімділігі мен қауіпсіздігін сақтаудың ажырамас бөлігі болып табылады. Жүйелі түрде жүргізілетін тазалау жұмыстары арқылы кеніш желдету желісінің өткізу қабілеті тұрақты деңгейде ұсталып, желдеткіш қондырғыларының жұмыс сенімділігі едәуір артады.