қысымды арттыру принципі

Қысымды арттыру принципі шахталық және өнеркәсіптік желдеткіштердің жұмысын түсінудің негізгі кілті болып табылады. Желдеткіштің міндеті – ауаға немесе газға жылдамдық беріп, оның кинетикалық энергиясын қысым энергиясына түрлендіру. Осы қысым арқылы ағын желдету торындағы кедергілерді жеңіп, ұзын қазбалар мен құбырлар бойымен қозғалады. Қысым түзілу механизмі желдеткіш түріне байланысты әртүрлі ерекшеліктерге ие болғанымен, жалпы физикалық негізі ортақ.

Орталықтан тепкіш желдеткіштерде қысымды арттыру принципі айналмалы дөңгелек қалақшаларының әсеріне негізделген. Ауа дөңгелектің ортасына жақын аймаққа түсіп, айналу нәтижесінде шет жағына қарай лақтырылып, жылдамдық алады. Дифузор немесе спиральды корпус ағынның жылдамдығын біртіндеп төмендетіп, кинетикалық энергияны статикалық қысымға айналдырады. Нәтижесінде желдеткіш шығаберісінде қысым артып, ағын желі бойынша әрі қарай қозғала алады.

Осьтік желдеткіштерде қысымды арттыру қалақшалардың аэродинамикалық көтергіш күшіне ұқсас әсер арқылы жүреді. Қалақша профилінің арқасында ауа ағынының алдыңғы және артқы беттеріндегі жылдамдық айырмасы қысым айырмасын туғызады. Көп жағдайда осьтік желдеткіштерде қысым деңгейі орталықтан тепкіш үлгілерге қарағанда төмен, бірақ ауа шығыны жоғары болады. Шахталық жергілікті желдеткіштерде осьтік типтің қолданылуы осы артықшылықпен байланысты.

Қысымды арттыру принципі көп сатылы жүйелерде әр сатыда қысымның біртіндеп қосылуы арқылы іске асады. Бірінші саты ауа қысымын белгілі бір деңгейге жеткізсе, келесі саты осы мәннен бастап тағы арттырады. Осылайша жалпы қысым жоғары мәнге жетеді және желдеткіш күрделі сүзгі жүйелері мен ұзын құбыр желілеріндегі кедергілерді жеңе алады. Бұл принцип шахталық шаң кетіру және түтін газдарын тасымалдау қондырғыларында кеңінен қолданылады.

Қысымды арттыру принципін дұрыс түсіну желдеткішті таңдауда, желдету схемасын есептеуде және ақауларды диагностикалауда үлкен маңызға ие. Мысалы, қысымның жетіспеушілігі желдеткіш өнімділігінің жеткіліксіздігін немесе желіде артық кедергілердің пайда болуын көрсетуі мүмкін. Сондықтан шахталық желдету жүйесін жобалауда қысым түзілу механизмін ескеру кеніштің қауіпсіз және тиімді желдетілуін қамтамасыз етеді.