Реттелетін қалақшалы желдеткіш – дөңгелек қалақшаларының бұрышын өзгерту арқылы ауа шығыны мен қысымды реттеуге мүмкіндік беретін осьтік желдеткіш түрі. Бұл конструкция шахталық және өнеркәсіптік желдету жүйелерінде айнымалы жүктемеге икемді бейімделуге, энергияны үнемдеуге және желдету режимін нақты қажеттілікке сәйкес реттеуге мүмкіндік береді. Реттелетін қалақшалы желдеткіш кеніштерде, тоннельдерде және ірі өнеркәсіптік цехтарда кеңінен қолданылады.
Қалақшаларды реттеу механизмі дөңгелек тоқтап тұрған кезде қолмен орнатылатын қарапайым жүйеден бастап, жұмыс үстінде бұрышты өзгерте алатын автоматтандырылған жетектерге дейін әртүрлі нұсқада орындалады. Қалақша бұрышы үлкейген сайын қысым мен ауа шығыны артады, ал азайтылғанда желдеткіш жеңілдетілген режимде жұмыс істейді. Бұл тәсіл желдету жүйесінің нақты талаптарына сәйкес жұмыс нүктесін жылдам өзгертуге және энергия шығынын оңтайландыруға мүмкіндік береді. Шахталық ортада қолданылатын реттелетін қалақшалы желдеткіштер діріл, шаң және ылғал әсеріне төзімді, ал газ қауіпті учаскелерде жарылысқа төзімді орындауда жасалады.
Реттелетін қалақшалы желдеткішті жобалау кезінде желдетілетін кеңістіктің көлемі, жүктеменің тәуліктік және маусымдық өзгерістері, газ және шаң бөліну деңгейі және энергия үнемдеу мақсаты ескеріледі. Басқару жүйесінде қалақша бұрышын, айналу жылдамдығын және ауа шығынын бақылау мүмкіндігі қарастырылып, автоматтандырылған режимдер енгізіледі. Жиілік түрлендіргішпен бірге қолдану желдеткіштің жұмысын одан әрі икемді етуге және энергияны қосымша үнемдеуге жағдай жасайды.
Пайдалану барысында қалқашаларды реттеу механизмдерінің, жетектердің, мойынтірек тораптарының және тығыздау элементтерінің күйі жүйелі түрде тексеріледі. Қалақша бұрышы мен желдеткіштің нақты ауа шығыны арасындағы байланыс өлшеулер арқылы нақтыланып, басқару алгоритмдері түзетіледі. Осылайша реттелетін қалақшалы желдеткіш шахталық және өнеркәсіптік желдету жүйелерінде жоғары икемділік, энергия үнемдеу және тұрақты желдету режимін қамтамасыз ететін заманауи инженерлік шешім болып табылады.