Шахта желдету жобасы – жерасты кенішінің қауіпсіз әрі тұрақты жұмысын қамтамасыз ететін негізгі инженерлік құжат. Жоба ауа алмасудың талап етілетін деңгейін анықтап, ауа қабылдау мен ауа шығару бағыттарын, тармақтарға ауа бөлінуін және желдеткіш қондырғылардың параметрлерін негіздейді. Дұрыс жоба болмаса, ауа жетіспеушілігі, газ бен шаңның жиналуы және өндірістік тәуекелдердің өсуі мүмкін.
Жобалау кезінде бірінші кезекте қажетті ауа мөлшері анықталады. Бұл көрсеткіш кеніштің түріне, жұмысшылар санына, жабдықтың жылулық жүктемесіне, газ және шаң бөліну қарқынына, сондай-ақ технологиялық процестерге тәуелді. Одан кейін кеніш желісінің құрылымы талданады: қазбалардың ұзындығы, қимасы, тармақталуы, есіктер мен бөгеулер, ауа жолдарының тығыздығы. Осы деректер бойынша желі кедергісі бағаланып, қысым қажеттілігі есептеледі.
Жобаның негізгі бөлімдері:
Жабдықты таңдау жобаның ең жауапты бөлігі. Желдеткіштің жұмыс нүктесі желі кедергісімен сәйкестендіріліп, тұрақты және үнемді режим таңдалады. Резервтеу мәселесі де алдын ала қарастырылады: негізгі қондырғы тоқтаған жағдайда ауа алмасуды үзбеу үшін қосымша шешімдер енгізіледі. Сонымен бірге өндіріс кеңейгенде ауа сұранысы өсетінін ескеріп, қуат қоры мен икемді реттеу мүмкіндігі қарастырылады.
Жобаны іске асыру және жаңарту тұрақты бақылаумен жүреді. Шахта дамыған сайын жаңа қазбалар пайда болады, бөгеттер мен есіктер өзгереді, бұл желі кедергісін өзгертеді. Сондықтан өлшеу нәтижелері жобаға салыстырылып, қажет болса ауа тарату схемасы мен желдеткіш режимі қайта реттеледі. Осындай жүйелі тәсіл ғана қауіпсіздікті тұрақты деңгейде ұстайды.
Қорытындысында, шахта желдету жобасы – кеніш қауіпсіздігінің инженерлік негізі. Ол нақты есепке, дұрыс жабдық таңдауға және үздіксіз бақылауға сүйенгенде ғана толық нәтижесін береді.