Шахталық осьтік желдеткіш – жер асты қазбаларын таза ауамен қамтамасыз ету және ластанған ауаны шығару үшін арнайы әзірленген желдеткіш түрі. Осьтік схема ауа ағынын тікелей бағытта өткізіп, үлкен ауа шығынын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді, сондықтан мұндай желдеткіштер шахталардың негізгі және көмекші желдету жүйелерінде кеңінен қолданылады. Шахталық осьтік желдеткіштер газ бөлінуі жоғары, шаң көп және аэродинамикалық кедергісі елеулі желдету торларында тұрақты жұмыс істеуге бейімделген.
Бұл желдеткіштің жұмыс дөңгелегі аэродинамикалық тұрғыдан оңтайландырылған қалақшалардан тұрады, олар ауа ағынын бірқалыпты өткізіп, шығындарды азайтады және пайдалы әсер коэффициентін жоғарылатады. Қуатты электр жетегі, нығайтылған мойынтірек тораптары және дірілді азайтатын тірек конструкциясы ұзақ мерзімді үздіксіз жұмысты қамтамасыз етеді. Қажет болған жағдайда шахталық осьтік желдеткіш жарылысқа төзімді орындалуда жасалып, шахтадағы газ қауіпті аймақтарда қолдануға бейімделеді. Сонымен қатар, ағын бағыттаушы аппараттар ауа ағынын туралап, жүйеде қысым жоғалуын азайтуға көмектеседі.
Шахталық осьтік желдеткішті таңдауда желдетілетін қазбалардың ұзындығы, тармақ саны, кедергі коэффициенттері, газ және шаң жүктемесі ескеріледі. Жобалау кезінде желдеткіштің ауа шығыны мен қысымы шахта желдету сұлбасымен үйлестіріліп, қысым теңгерімі есептеледі. Жиілікпен реттелетін жетекті пайдалану желдеткіш режимін нақты өндірістік қажеттілікке қарай икемді басқаруға, энергия шығынын азайтуға және шахтадағы микроклиматты тұрақтандыруға мүмкіндік береді. Осылайша шахталық осьтік желдеткіш тау-кен кәсіпорындарының қауіпсіздігін, еңбек жағдайын және желдету жүйесінің жалпы тиімділігін қамтамасыз ететін негізгі жабдықтардың бірі болып табылады.