Шаң кетіргіш желдеткіш – шаңды ауаны сорып алып, оны сүзгі немесе ылғалды тазарту жүйесіне жіберуге арналған желдеткіш түрі. Ол шахталарда, байыту фабрикаларында, көмір тасымалдау тораптарында және басқа да шаң көп түзілетін учаскелерде қолданылады. Шаң кетіру жүйесі еңбек жағдайын жақсартуға, жабдықтың қызмет мерзімін ұзартуға және қоршаған ортаның ластануын азайтуға бағытталған.
Шаң кетіргіш желдеткіш көбінесе орталықтан тепкіш схема бойынша жобаланады, өйткені осындай конструкция шаң қоспалары бар ауа ағынымен жұмыс істегенде тұрақты қысым мен сенімділік береді. Корпус пен дөңгелек тозуға төзімді болаттан немесе арнайы қорғаныс жабындары бар материалдардан жасалады. Кейбір жағдайларда қалақшалар ауыстырмалы лайнерлермен қорғалады, бұл тозған элементтерді толық дөңгелекті ауыстырмай, жеңіл жөндеуге мүмкіндік береді. Желдеткіш шаң жинағыштармен, циклондармен, қапшықты сүзгілермен немесе ылғалды шаң кетіру құрылғыларымен бірге кешен ретінде пайдаланылады.
Жобалау кезінде шаң кетіргіш желдеткіштің ауа шығыны мен қысымы шаң шығу көздерінің санына, олардың орналасуына, ауаөткізгіш желісінің ұзындығы мен кедергісіне сәйкес есептеледі. Шаң сорып алу коллекторларының пішіні мен өлшемдері жергілікті сорып алу тиімділігін арттыруға бағытталып, шаңның жұмыс аймағына таралуын барынша азайтады. Сүзгілер мен тұндыру камераларының сыйымдылығы, тазарту жиілігі және қысым шығыны да желдеткіштің жұмыс нүктесін таңдауда ескеріледі.
Пайдалану барысында шаң кетіргіш желдеткішке және бүкіл шаң кетіру жүйесіне жоспарлы техникалық қызмет көрсетіліп, дөңгелектің теңгерімі, подшипниктердің күйі, діріл деңгейі және сүзгі элементтерінің ластану дәрежесі бақыланады. Шаң жинағыш ыдыстар уақытында босатылып, құбырлар мен камералардағы тұнба тазартылып отырады. Қызмет көрсету регламентін сақтау шаң кетіру тиімділігін тұрақты деңгейде ұстап тұруға және желдеткіштің қызмет мерзімін ұзартуға мүмкіндік береді. Осылайша шаң кетіргіш желдеткіш шахталарда және өнеркәсіптік цехтарда шаңмен күрестің негізгі техникалық құралы болып табылады.