шаңмен күресу

Шаңмен күресу – шахталарда және шаң көп түзілетін өнеркәсіптік нысандарда шаң концентрациясын төмендетуге бағытталған техникалық және ұйымдастырушылық шаралар кешені. Көмір шахталары мен металл кеніштерінде шаңмен күресу желдету қауіпсіздігімен тығыз байланысты, өйткені көмір шаңының жоғары концентрациясы тек тыныс алу органдарына ғана емес, жарылыс қаупіне де әсер етеді. Сондықтан шаңмен күресу жүйесі желдету жобасының ажырамас бөлігі ретінде қарастырылады.

Шаңмен күресудің негізгі техникалық құралдарына жергілікті және жалпы желдеткіштер, шаңсорғыш жүйелер, ылғалды шаң кетіру құрылғылары, су бүріккіш рамкалар, шаң тазарту жабдықтары және мониторинг аспаптары жатады. Жергілікті желдеткіштер шаңды шығу көзінен тікелей сорып алып, оны тазарту құрылғыларына жеткізеді. Су бүрку және ылғалдандыру технологиялары көмір мен тау жынысының бетінде шаңның көтерілуін азайтады. Шаң тазалау жабдықтары бөлшектерді сүзгілерде, циклондары мен тұндыру камераларында ұстап қалып, тазартылған ауаны қайтарады.

Жобалау кезеңінде шаңмен күресу шаралары желдету есептерімен бірге жүргізіліп, шаң шығатын негізгі учаскелер анықталады. Бұрғылау, қазу, ұсату, тиеу-түсіру нүктелерінде жергілікті сорып алу және су бүрку жүйелері қарастырылады. Шаңның концентрациясына қойылатын гигиеналық нормалар, желдетілетін кеңістіктің көлемі, жұмысшылар саны және өндірістік цикл ерекшеліктері ескеріліп, қажетті ауа алмасу коэффициенті мен шаңды ұстап қалу тиімділігі есептеледі.

Пайдалану барысында шаңмен күресу тек техникалық құралдарға ғана емес, ұйымдастырушылық және санитарлық-гигиеналық шараларға да негізделеді. Жұмысшыларға жеке қорғаныс құралдарын пайдалану, су бүрку жүйелерін уақтылы іске қосу және жабдыққа қызмет көрсету тәртібі түсіндіріледі. Шаң концентрациясы тұрақты өлшеніп, нәтижелері бойынша желдету режимдері мен су беру параметрлері түзетіледі. Осылайша шаңмен күресу – желдету, шаң кетіру және еңбек қауіпсіздігін басқару жүйелерін біріктіретін, кеншілердің денсаулығын және өндірістің тұрақты жұмысын қамтамасыз ететін кешенді процесс.