Сорып шығаратын осьтік желдеткіш – шахтадан ластанған, газ және шаңмен қаныққан ауаны жер бетіне шығару үшін қолданылатын осьтік типтегі желдеткіш. Мұндай желдеткіштер жерасты қазбаларында тұрақты разрежение туғызып, таза ауаның кірісін қамтамасыз етеді, сол арқылы кеншілер үшін қауіпсіз жұмыс аймағын қалыптастырады. Осьтік конструкция үлкен ауа шығынын қамтамасыз етіп, кең ауқымды желдету торлары бар шахталарда тиімді қолданылады.
Бұл желдеткіштердің дөңгелек қалақшалары ағынды ось бойымен үдетуге және қажетті қысымды қалыптастыруға бейімделген. Корпус және тірек тораптары шахталық жағдайға арналған нығайтылған құрылымда орындалады, діріл мен динамикалық жүктемелерге төзімді. Сорып шығару режимінде желдеткіш көбінесе жерүсті алаңында немесе арнайы желдету шахталарында орнатылады, ал жерасты торлардың аэродинамикалық кедергілері қысым теңгерімі есебімен ескеріледі.
Сорып шығаратын осьтік желдеткішті таңдау кезінде шахтаның желдету сұлбасы, ауа шығынына қойылатын талаптар, қысым шығындары және газ бөліну режимі есептеледі. Ауа ағынын басқару үшін реттеу қақпақтары және жиілікпен реттелетін жетектер қолданылуы мүмкін, бұл әр түрлі өндірістік режимдерге икемді бейімделуге мүмкіндік береді. Шу деңгейін төмендету үшін дыбыс жұтатын қаптамалар мен дірілді азайтатын негіздер қолданылады.
Пайдалану барысында сорып шығаратын осьтік желдеткішке жоспарлы техникалық қызмет көрсетіліп, дөңгелектің теңгерімі, подшипниктердің температурасы, діріл және шу деңгейі тұрақты бақылауда болады. Ауа шығыны мен қысым параметрлері газды бақылау деректерімен бірге талданып, желдету жүйесінің тиімділігі бағаланады. Осылайша сорып шығаратын осьтік желдеткіш жерасты қазбаларынан ластанған ауаны сенімді шығарып, шахталық желдетудің қауіпсіз әрі тұрақты жұмысын қамтамасыз етеді.