тау-кен қауіпсіздігі

Тау-кен қауіпсіздігі – өндірістегі адамдардың өмірі мен денсаулығын қорғауға бағытталған талаптар мен шаралар жүйесі. Жерасты қазбаларында қауіп факторлары көп: газдардың жиналуы, шаңдану, түтін, жоғары температура, тар кеңістік және күрделі ауа жолдары. Осы факторлардың ішінде желдетудің тұрақты жұмысы қауіпсіздіктің негізі болып саналады, өйткені ауа алмасу бұзылса, тәуекел деңгейі бірден өседі.

Қауіпсіздік жүйесі тек жабдықпен шектелмейді. Ол жобалау, пайдалану тәртібі және үздіксіз бақылау арқылы іске асады. Желдету жүйесі кеніштің құрылымына сай есептеліп, ауа қабылдау және ауа шығару бағыттары нақты ұйымдастырылуы керек. Жұмыс барысында ауа мөлшері, қысым айырмасы, газ көрсеткіштері және жабдықтың техникалық күйі жүйелі тексеріледі.

Желдетуге қатысты негізгі қауіпсіздік қағидалары:

• қажетті ауа мөлшерін тұрақты беру және тармақтарға дұрыс бөлу;
• ауа жолдарының герметикалығын сақтау, қысқа жолмен өтуін болдырмау;
• газ және шаң көздері бар учаскелерде тұрақты бақылау жүргізу;
• жергілікті желдетуді забой мен тұйық қазбаларда міндетті қолдану;
• апаттық жағдайларға арналған әрекет жоспарын үнемі жаңарту.

Техникалық қауіпсіздік тұрғысынан желдеткіштердің дірілі, температурасы, электр жүктемесі және бекітпелердің сенімділігі маңызды. Ақау белгілері ерте анықталса, желдеткіштің тоқтап қалу ықтималдығы төмендейді. Сонымен қатар арналардың бітелуі, бөгеулердің дұрыс жабылмауы немесе есіктердің режимі өзгерсе, ауа таралуы бұзылып, қауіп деңгейі өседі. Сондықтан желі элементтерін тексеру де қауіпсіздік тәртібіне кіреді.

Ұйымдастырушылық шаралар да шешуші рөл атқарады: жұмысшыларды оқыту, қауіпті аймақтарға кіру тәртібі, өлшеу нәтижелерін тіркеу, жұмыс режимін өзгерткенде жауапты тұлғалардың келісімі. Бұрғылау-жару жұмыстарынан кейін түтін толық әкетілмей тұрып жұмысқа кірісу қауіп тудырады, сондықтан желдету режимі мен бақылау нәтижелері міндетті түрде ескеріледі.

Қорытындысында, тау-кен қауіпсіздігі – кешенді жүйе. Желдету, бақылау және тәртіп бір-бірін толықтырғанда ғана кеніш жұмысы тұрақты әрі қауіпсіз болады.