Тау-кен желдету жабдығы – жер асты кеніштерінде қауіпсіз және тиімді ауа алмасуды ұйымдастыруға арналған техникалық құралдар кешені. Бұл кешенге бас және жергілікті желдеткіштер, ауа арналары мен желдету құбырлары, реттеуші есіктер мен қақпақтар, ауа ағынын бақылау және автоматтандыру құралдары, сондай-ақ шу мен дірілді төмендететін құрылғылар кіреді. Барлық элементтер біртұтас жүйе ретінде жұмыс істеп, шахтаның әр учаскесінде қажетті ауа шығыны мен бағытты қамтамасыз етуге бағытталған.
Бас желдеткіш шахтаның жалпы желдету схемасын қамтамасыз етсе, жергілікті желдеткіштер забой, штрек, квершлаг және камералардағы ауа ортасын жақсартады. Ауа арналары мен желдету түтіктері таза ауаны жұмыс аймақтарына жеткізіп, газданған және шаңданған ауаны қайтарма қазбалар арқылы сыртқа шығарады. Желдету есіктері мен реттегіш қақпақтар арқылы ауа ағынының бағыты мен көлемі басқарылып, шахта торындағы әрбір тармаққа қажетті мөлшерде ауа бөлінеді. Газ қауіпті кеніштерде жарылысқа төзімді және жарылыстан қорғалған орындаудағы желдеткіштер, ұшқынсыз материалдардан жасалған ауа арналары қолданылады.
Тау-кен желдету жабдығының тиімді жұмыс істеуі үшін автоматтандыру және бақылау жүйелері маңызды рөл атқарады. Газ талдағыштар, ауа жылдамдығын өлшейтін приборлар, діріл және температура датчиктері арқылы желдету жабдықтарының жағдайы мен ауа ортасының параметрлері онлайн режимде қадағаланады. Алынған деректер негізінде басқару пунктінде желдеткіштердің жүктемесін өзгерту, резервтік желдеткіштерді қосу немесе белгілі бір учаскелерді оқшаулау сияқты шешімдер қабылданады.
Жабдыққа уақтылы техникалық қызмет көрсету, жоспарлы жөндеу және жаңғырту шаралары тау-кен желдету жүйесінің ұзақ мерзімді сенімділігін қамтамасыз етеді. Қажет болған жағдайда қуаты жоғарырақ желдеткіштерге ауыстыру, ауа арналарының қимасын кеңейту немесе жаңа автоматтандыру модульдерін енгізу арқылы жүйе өндіріс көлемінің өсуіне бейімделеді. Осылайша тау-кен желдету жабдығы шахтаның қауіпсіздік жүйесінің өзегі болып, жұмысшылардың еңбек жағдайын жақсартуға және өндірістік тәуекелдерді төмендетуге қызмет етеді.