Тоннель желдеткіші – жол, темір жол және тау-кен тоннельдері сияқты жерасты құрылыс нысандарында ауа алмасуды қамтамасыз ететін арнайы желдеткіш түрі. Қазу және бетондама жұмыстары кезінде дизель техникасынан, бұрғылау қондырғыларынан және жару жұмыстарынан үлкен көлемде газ, түтін және шаң бөлінеді. Тоннель желдеткіші осы ластанған ауаны уақытылы шығарып, жұмыс аймақтарына жеткілікті мөлшерде таза ауа беруге міндетті, әйтпесе еңбек жағдайы нашарлап, қауіпсіздік талаптары бұзылады.
Тоннель желдеткіштері көбінесе жоғары ауа шығыны бар осьтік конструкцияда орындалады және портативті немесе стационарлы жүйе түрінде қолданылады. Ұзын тоннельдерде желдеткіштер сериялап қосылып, ауа ағынын қазу фронтына дейін жеткізу үшін икемді желдету түтіктерімен біріктіріледі. Қысым мен ауа шығыны тоннель ұзындығына, желдету түтігінің кедергісіне және қолданылатын техника мөлшеріне сәйкес есептеледі. Қажет болған жағдайда орталықтан тепкіш тоннель желдеткіштері түтін газын немесе жоғары температуралы ағынды шығару үшін қолданылады.
Заманауи тоннель желдеткіштері шу мен дірілді төмендететін конструкциялық шешімдермен, автоматты іске қосу және авариялық тоқтату жүйелерімен, сондай-ақ ауа ағынының бағытын өзгерту мүмкіндігімен ерекшеленеді. Бұл желдеткіштер тау-кен кәсіпорындарының жерасты көлік тоннельдерінде де кеңінен қолданылады, өйткені олар кен тасымалдау жолдарында микроклиматты ұстап тұруға көмектеседі. Дұрыс таңдалған тоннель желдеткіші жерасты құрылыс нысандарының қауіпсіз жүруін, газ және шаң концентрациясының нормадан аспауын және жұмысшылардың денсаулығын қорғауды қамтамасыз етеді.