Желдету жабдығы – желдеткіштер, ауаөткізгіштер, клапандар, сүзгілер, дыбыс өшіргіштер және бақылау құралдарынан тұратын кешенді инженерлік жүйе. Шахталарда және өнеркәсіптік нысандарда желдету жабдығы таза ауаны жеткізу, ластанған ағынды шығару, шаң мен газ концентрациясын төмендету және температуралық режимді реттеу міндетін атқарады. Жүйе құрамына негізгі желдеткіш станциялары, жергілікті желдету қондырғылары, шахталық оқпандар мен ауаөткізгіш магистральдары, клапандар мен реттеу аппараттары кіреді.
Желдету жабдығының әрбір элементі жалпы сұлбадағы өз рөлін атқарады. Негізгі және жергілікті желдеткіштер ауа қозғалысын қамтамасыз етсе, ауаөткізгіштер оны қажетті учаскелерге жеткізеді. Клапандар мен жапқыштар ағынның бағытын, көлемін және қысымын реттеуге мүмкіндік береді, ал сүзгілер мен шаң кетіру құрылғылары ағыннан зиянды бөлшектерді ұстап қалады. Бақылау аспаптары қысым, ауа жылдамдығы, газ және шаң концентрациясы сияқты параметрлерді өлшеп, желдету режимін бағалауға жағдай жасайды.
Жобалау кезінде желдету жабдығының түрі мен конфигурациясы шахтаның геологиялық және тау-кен-техникалық ерекшеліктеріне, өндіріс қуатына және қауіпсіздік талаптарына сәйкес таңдалады. Желдеткіштердің саны мен орналасуы, ауаөткізгіштердің диаметрі мен трассасы, клапандардың түрі және автоматтандыру деңгейі желдету балансы есебінің нәтижесінде анықталады. Газ қауіпті шахталарда жарылысқа төзімді орындаудағы желдеткіштер мен электр жабдықтары, ал агрессивті ортада коррозияға төзімді материалдар қолданылады.
Пайдалану барысында желдету жабдығының барлық элементіне жоспарлы техникалық қызмет көрсетіліп, механикалық тозу, коррозия, діріл және герметикалық ақаулар дер кезінде анықталуы тиіс. Ауа өлшеу және газ бақылау деректері негізінде желдету режимдері түзетіліп, жабдықтың жұмыс қабілеті бағаланады. Осылайша желдету жабдығы шахталық және өнеркәсіптік желдету жүйесінің жүрегі ретінде қауіпсіз еңбек шарттарын және тұрақты өндірісті қамтамасыз етеді.