Желдету желдеткіші – шахтада және өнеркәсіптік нысандарда жалпы ауа алмасуды ұйымдастыруға арналған негізгі желдеткіш түрі. Ол таза ауаны сырттан енгізіп, қайтарма ағын арқылы ластанған ауаны шығару жүйесімен бірге жұмыс істейді. Шахталарда желдету желдеткіші кен қазбаларына, забойларға және қосалқы камераларға қажетті ауа көлемін жеткізіп, газ және шаң концентрациясын қауіпсіз деңгейде ұстап тұруға мүмкіндік береді.
Желдету желдеткіштері конструкциясына қарай осьтік, орталықтан тепкіш немесе аралас ағынды болуы мүмкін. Осьтік үлгілер үлкен ауа шығынын аз қысымда қамтамасыз етуге жарамды, ал орталықтан тепкіш желдеткіштер қысым кедергісі жоғары жүйелерде қолданылады. Желдету желдеткіші шахта немесе цехтың желдету жобасында таза ауа енгізу нүктелерінде, желдету шахталарында, ауаөткізгіш магистральдардың бастауында және локальды желдету жүйелерімен түйісу орындарында орналасады.
Жобалау кезінде желдету желдеткішінің параметрлері жалпы желдету балансын, адамдар саны мен жабдықтың жылу бөлінуін, газ және шаң бөліну деңгейін ескеріп есептеледі. Ауа алмасу есебі негізінде қажетті ауа шығыны мен қысым анықталып, жұмыс нүктесі желдеткіш сипаттамасымен салыстырылады. Энергия үнемдеу мақсатында жоғары тиімді модельдер мен айнымалы жиілікті басқару жүйелері қолданылады, олар ауысым кестесі мен өндіріс қарқынына сәйкес желдету режимдерін реттеп отырады.
Пайдалану барысында желдету желдеткішінің сенімді жұмысы шахтадағы қауіпсіздік жүйесінің негізі болып табылады. Газ және шаң концентрациясы, ауа жылдамдығы және қысым айырмасы тұрақты бақылауда ұсталып, ақаулар пайда болған жағдайда тез арада әрекет етуге мүмкіндік беретін мониторинг жүйелері қолданылады. Жоспарлы қызмет көрсету кезінде діріл деңгейі, подшипниктер жағдайы, дөңгелектің теңгерімі және ағын жолдарының тазалығы тексеріледі. Осылайша желдету желдеткіші тау-кен және өнеркәсіптік нысандарда жалпы желдетуді қамтамасыз ететін негізгі техникалық құрал болып саналады.