жерасты кеніш желдету

Жерасты кеніш желдету – кеніш ішіндегі ауа қозғалысын жоспарлау, басқару және бақылау арқылы қауіпсіз жұмыс ортасын қалыптастыру үдерісі. Ол тек желдеткіш орнатумен шектелмейді: ауа жолдарын ұйымдастыру, тармақтарды теңгеру, ауа ағынын қажетті учаскелерге бағыттау және зиянды қоспаларды уақтылы әкету – бәрі бір жүйе ретінде қарастырылады.

Жерасты қазбаларында ауа жолдары күрделі: көптеген тармақ, жабын, есік, бөгеу және уақытша құрылыстар желі кедергісін өзгертеді. Сондықтан желдету жобасы нақты жоспарға сүйеніп, қазбалардың дамуына қарай жаңартылып отырады. Желдетудің басты міндеттері: таза ауаны жеткізу, метан және басқа газдардың шоғырлануын төмендету, шаңды таралмай тұрып бақылау, жарылыс немесе өрт кезіндегі түтінді жедел әкету.

Желдету режимдері өндірістік жағдайға қарай өзгеруі мүмкін. Мысалы, бұрғылау-жару аяқталғаннан кейін түтін мен шаңды тез шығару үшін ауа мөлшері уақытша ұлғайтылады. Жұмыс фронты ауысқанда немесе жаңа тармақ ашылғанда ауа таралуы қайта теңгеріледі. Бұл жерде негізгі қағида – ауа ең қажет учаскеге жетуі және «қысқа жол» арқылы босқа өтіп кетпеуі.

Жүйені тиімді ету үшін мынадай шаралар маңызды:

• ауа жолдарын герметизациялау және қажетсіз саңылауларды жабу;
• ауа бөгеулерін, есіктерін дұрыс орналастыру;
• тармақтардағы ауа мөлшерін өлшеп, теңгерім жасау;
• қауіпті газдар мен шаңға тұрақты мониторинг жүргізу;
• резервтік қуат және апаттық желдету жоспарын әзірлеу.

Бақылау және есеп желдетудің ажырамас бөлігі. Ауа жылдамдығы, қысым айырмасы, температура, ылғалдылық және газ көрсеткіштері жүйелі өлшеніп, журналға тіркеледі. Көрсеткіштер өзгерсе, себептері анықталып, техникалық және ұйымдастырушылық шаралар қабылданады. Құрылғылардың дірілін, подшипник қызуын бақылау желдеткіштің күтпеген тоқтауын алдын ала болжауға көмектеседі.

Дұрыс ұйымдастырылған жерасты кеніш желдету жұмыс қауіпсіздігін арттырып, өндірістің тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Бұл – жобалау, жабдық таңдау, пайдалану тәртібі және үздіксіз бақылау біріктірілген кешенді инженерлік жұмыс.