жерасты желдету инженериясы

Жерасты желдету инженериясы – жерасты кеніштерінде ауа алмасуды ғылыми және инженерлік тәсілмен ұйымдастыратын сала. Ол ауа қажеттілігін есептеуді, желі кедергісін бағалауды, желдеткіш қондырғыларды таңдауды, ауа тарату теңгерімін реттеуді және қауіпсіздік бақылауын қамтиды. Жерасты кеңістігінде ауа сапасы өндірістік қауіпсіздікке тікелей әсер ететіндіктен, бұл инженерия кеніш жұмысының негізгі тіректерінің бірі болып табылады.

Инженерлік тұрғыда желдету жүйесі ауа желісі ретінде қарастырылады. Қазбалар – ауа өтетін арналар, ал есік-бөгеттер, бұрылыстар және тармақтар – кедергі қалыптастыратын элементтер. Осы кедергілер қысым жоғалтуды тудырады, сондықтан желдеткіштің қысым қоры жеткілікті болуы керек. Желі өзгерген сайын жұмыс нүктесі ауысады, бұл ауа мөлшеріне және энергия шығынына әсер етеді.

Жерасты желдету инженериясының негізгі міндеттері:

• кеніш бойынша қажетті ауа мөлшерін анықтау және тарату;
• газ, шаң, түтін және жылу факторларын басқару;
• желдеткіш түрін (осьтік немесе орталықтан тепкіш) және параметрлерін таңдау;
• жергілікті желдету шешімдерін забой мен тұйық қазбаларда енгізу;
• өлшеу, мониторинг және есеп жүргізу арқылы жүйені бақылау;
• жүйені оңтайландыру арқылы тиімділік пен қауіпсіздікті арттыру.

Оңтайландыру көбіне желі кедергісін төмендетуден басталады: арналарды тазалау, қажетсіз бұрылыстарды қысқарту, бөгеулердің тығыздығын арттыру, ауа қысқа жолмен өтіп кететін орындарды жою. Бұл шаралар ауа мөлшерін өсіріп қана қоймай, желдеткіштің энергия шығынын да төмендетеді. Сонымен бірге жабдықтың механикалық күйін бақылау – діріл, температура, шу – желдеткіштің сенімділігін арттырады.

Қауіпсіздік бөлігі желдетумен тығыз байланысты. Газ көрсеткіштері өссе немесе түтін пайда болса, инженерлік шешімдермен қатар ұйымдастырушылық шаралар іске қосылады: режимді өзгерту, адамдарды қауіпсіз аймаққа шығару, ауа бағытын басқару. Осы сценарийлер алдын ала жоспарланып, желдету жобасында негізделуі тиіс.

Қорытындысында, жерасты желдету инженериясы – есеп, жобалау, бақылау және үздіксіз жетілдіруді біріктіретін сала. Ол дұрыс жүргізілсе, кеніштің қауіпсіздігі, өнімділігі және тұрақтылығы айқын жақсарады.