жерүсті негізгі желдеткіш

Жерүсті негізгі желдеткіш – шахтаның жерүсті алаңына орнатылатын, бүкіл жерасты желдету жүйесін қамтамасыз ететін негізгі желдету жабдығы. Ол арнайы желдету шахталары немесе штректер арқылы таза ауаны шахтаға енгізіп, ластанған ауаны сыртқа шығарады. Жерүсті негізгі желдеткіш шахта желдету торының негізгі буыны болып, жерасты қазбаларында қауіпсіз ауа режимін қалыптастыруға жауап береді.

Жерүсті негізгі желдеткіштер осьтік немесе орталықтан тепкіш схема бойынша орындалып, жоғары қысым мен үлкен ауа шығынын қамтамасыз етуге бейімделген. Корпус, дөңгелек және тірек тораптары сыртқы климаттық әсерге, діріл мен механикалық жүктемелерге төзімді етіп жобаланады. Жерүсті станцияда желдеткішпен қатар дыбыс жұтатын құрылғылар, дірілді оқшаулайтын негіздер, реттеу қақпақтары және автоматтандырылған басқару жүйелері орнатылады. Газ қауіпті шахталарда жерүсті негізгі желдеткіш жарылысқа төзімді немесе жоғары қорғаныс деңгейі бар орындауда таңдалады.

Жерүсті негізгі желдеткішті жобалау кезінде шахта желдету сұлбасы, ауа шығынына қойылатын талаптар, қысым шығындары, желдету шахталарының аэродинамикалық кедергісі және авариялық режимдер ескеріледі. Жүйе жұмысының сенімділігін арттыру үшін резервтік желдеткіштер, автоматты ауыстырып қосу құрылғылары және дыбыс-дыбылқақыштық ескерту жүйелері қолданылады. Басқару пунктінде ауа шығыны, қысым, діріл, температура және электр параметрлері үздіксіз бақыланып, деректер архивтеледі.

Пайдалану кезеңінде жерүсті негізгі желдеткішке жоспарлы техникалық қызмет көрсету жүргізіліп, дөңгелектің теңгерімі, қалақшалардың ластануы, подшипниктердің күйі, майлау жүйесі және электр жабдықтарының сенімділігі тексеріледі. Ауа шығыны мен қысым көрсеткіштері жобалық мәндермен салыстырылып, желдету тиімділігі бағаланады. Осылайша жерүсті негізгі желдеткіш шахтадағы жерасты қазбаларын қауіпсіз желдетудің негізгі кепілі болып, тұтас желдету жүйесінің тұрақты және сенімді жұмысын қамтамасыз етеді.