Жерүсті жарылысқа төзімді желдеткіш – шахта ауласында, компрессорлық немесе желдету станцияларында, сондай-ақ газ қауіпті өндірістік цехтарда орнатылатын жарылысқа төзімді желдеткіш. Мұндай жабдық жерасты желдету жүйесімен тығыз байланыста жұмыс істеп, шахтадан шығарылатын ластанған ауаны сыртқы ортаға қауіпсіз шығару немесе жерүсті ғимараттарды желдету міндетін атқарады. Жерүсті орналасуымен қатар, ол газдың немесе жанғыш булардың жиналу қаупі бар аймақта тұрғандықтан, жарылысқа төзімді конструкцияда жасалады.
Жерүсті жарылысқа төзімді желдеткіштің корпусы, дөңгелегі және тірек тораптары сыртқы климаттық әсерлерге, дірілге және жел жүктемелеріне төзімді етіп жобаланады. Электр қозғалтқышы жарылысқа төзімді орындауда орындалып, кабель кірістері мен басқару элементтері герметикалық қаптамада орналасады. Қосымша ретінде дыбыс жұтатын қаптамалар мен дірілді азайтатын негіздер орнатылып, өндірістік алаңдағы акустикалық жағдай жақсартылады.
Жобалау кезінде жерүсті жарылысқа төзімді желдеткіштің шахта желдету торымен өзара байланысы, таза және ластанған ауа арналарының бағыттары және ауа шығыны мен қысымға қойылатын талаптар ескеріледі. Желдеткіштің жұмыс нүктесі қысым теңгерімі арқылы анықталып, резервтік агрегаттар мен авариялық тоқтату жүйелері қарастырылады. Басқару жүйесі жерасты газды бақылау аспаптарымен біріктіріліп, метан концентрациясы немесе басқа да параметрлер өзгергенде желдеткіш режимін автоматты реттеуге мүмкіндік береді.
Пайдалану барысында жерүсті жарылысқа төзімді желдеткішке жоспарлы техникалық қызмет көрсетіліп, корпус пен тығыздау элементтерінің бүтіндігі, подшипниктердің күйі, діріл және шу деңгейі тексеріледі. Электр бөлігінің жерлендіру және қорғаныс жүйелері арнайы регламентке сәйкес тексеріліп отырады. Осылайша жерүсті жарылысқа төзімді желдеткіш шахталық және өнеркәсіптік желдету қауіпсіздігін қамтамасыз ететін маңызды инженерлік буын болып табылады.