Cân bằng động cánh quạt là công việc kỹ thuật nhằm đưa trạng thái quay của bánh công tác về mức ổn định, giảm rung và giảm tải lên ổ đỡ trong quá trình vận hành. Trong môi trường mỏ hầm lò, cánh quạt dễ bị bám bụi không đều, mài mòn hoặc biến dạng do va chạm và điều kiện làm việc nặng. Những thay đổi nhỏ về khối lượng phân bố trên bánh công tác có thể tạo ra lực ly tâm lớn khi quay, dẫn đến rung tăng, tiếng ồn tăng và làm giảm tuổi thọ của ổ đỡ, khớp nối và nền bệ.
Dấu hiệu phổ biến của mất cân bằng động là rung tăng dần theo thời gian, kèm theo tiếng ồn bất thường và nhiệt ổ đỡ tăng. Nếu không xử lý sớm, rung kéo dài có thể làm lỏng liên kết, gây nứt gãy cục bộ và làm suy giảm hiệu suất quạt do khe hở và dòng khí bị xáo trộn. Vì vậy, cân bằng động cần được coi là hạng mục cốt lõi trong bảo trì quạt mỏ, đặc biệt sau khi sửa chữa, thay cánh, hoặc khi phát hiện bám bụi và mòn không đều.
Để cân bằng động hiệu quả, cần kết hợp với vệ sinh cánh quạt và kiểm tra nguyên nhân gốc. Nếu bám bụi là nguyên nhân chính, việc làm sạch và kiểm soát bụi trong hệ thống có thể giúp giảm rung rõ rệt. Nếu cánh bị mòn hoặc cong, cần sửa chữa hoặc thay thế trước khi cân bằng để tránh rung tái diễn nhanh. Đồng thời, kiểm tra đồng trục của hệ truyền động, độ cứng nền bệ và tình trạng ổ đỡ giúp đảm bảo rung không đến từ các nguyên nhân khác.
Khi cân bằng động được thực hiện đúng và được theo dõi bằng giám sát rung theo xu hướng, quạt sẽ vận hành êm hơn, ổn định hơn và duy trì hiệu suất tốt hơn. Điều này trực tiếp nâng độ tin cậy của thông gió mỏ, giảm nguy cơ dừng quạt đột ngột và góp phần đảm bảo an toàn trong hầm lò.