Quạt khai thác mỏ là nhóm thiết bị tạo và duy trì dòng gió cho toàn mạng hầm lò, nhằm pha loãng khí độc, cuốn bụi mịn và tản nhiệt từ khu vực khai thác về tuyến thải. Danh mục bao gồm quạt chính đặt tại bề mặt, quạt giếng, quạt cục bộ cho các gương lò và quạt tăng áp tại các nhánh có tổng trở cao. Về khí động, thiết bị phải đáp ứng dải lưu lượng rộng với áp tĩnh ổn định, thích ứng các thay đổi do mở rộng đường lò, thay đổi tiết diện và biến thiên phụ tải theo ca. Cấu trúc cửa hút dẫn dòng thẳng, cửa xả kèm ống khuếch tán giúp thu hồi áp tĩnh, trong khi các cút lượn bán kính lớn và mối nối kín khít hạ tổn thất tuyến.
Trên phương diện cơ – điện, quạt cần khung vỏ gia cường, bệ đặt có đệm chống rung, cánh cân bằng động chính xác và truyền động trực tiếp hoặc khớp nối hiệu suất cao. Hệ phụ trợ bao gồm van cân bằng, van một chiều, cửa gió điều tiết và điểm đo áp – lưu lượng theo đoạn, cho phép phân phối gió hợp lý, ngăn gió chui tắt và bảo vệ tổ máy khi chuyển trạng thái. Ở các mỏ có môi trường nguy cơ cháy nổ, cấu hình phòng nổ được áp dụng cho hộp cực, dây dẫn và thiết bị đo, bảo đảm an toàn khi xuất hiện khí mêtan, hơi dung môi hoặc bụi cháy.
Vận hành hiện đại áp dụng điều khiển theo nhu cầu, dùng biến tần để khớp tốc độ với lưu lượng yêu cầu từng ca, đồng thời kết hợp giám sát rung – nhiệt – áp – lưu lượng nhằm dự báo hỏng hóc và tối ưu chi phí điện. Quy trình nghiệm thu bao gồm đo rung ồn, lưu lượng, áp tĩnh ở nhiều chế độ, thử dừng khẩn cấp, kiểm tra chiều quay và hiệu chuẩn cảm biến. Bảo trì phòng ngừa tập trung vệ sinh đường gió, siết mối nối, bôi trơn ổ trục, kiểm tra lớp phủ chống ăn mòn, cân bằng động sau sửa chữa và thử van định kỳ. Nhờ tổ chức mạng hợp lý cùng quạt lựa chọn đúng dải làm việc, hệ thông gió mỏ đạt hiệu quả năng lượng, giảm rủi ro và bảo vệ sức khỏe người lao động.