Quạt thông gió chính là nguồn động lực trung tâm của hệ thống thông gió mỏ, thường đặt tại bề mặt để tạo áp tĩnh cao đẩy không khí tươi vào toàn bộ mạng đường gió. Với tổng trở lớn do chiều dài tuyến, nhiều cút lượn và nhánh rẽ, quạt chính phải duy trì chênh áp ổn định để bảo đảm lưu lượng thiết kế đến khu vực có người làm việc, đồng thời cuốn bụi và khí độc theo hướng thải. Vì đặc thù vận hành dài ngày, thiết bị cần độ tin cậy cao, cấu trúc vững chắc và kế hoạch bảo trì phòng ngừa chặt chẽ.
Về khí động, quạt chính tối ưu hiệu suất ở vùng áp tĩnh lớn. Cánh và vỏ được thiết kế để giảm xoáy tại cửa hút; ống khuếch tán ở cửa xả thu hồi áp tĩnh, giảm tổn thất tuyến và ồn nền. Đoạn thẳng dẫn dòng trước cửa hút giúp trường tốc đều, còn vỏ dày, vòng gia cường và bệ đặt có đệm chống rung hạn chế dao động trong vận hành liên tục. Khi tích hợp điều tốc, quạt thích ứng theo biến thiên tải của mạng do thay đổi trạng thái cửa gió, mở rộng lò hay lắp thêm thiết bị, từ đó tiết kiệm điện và kéo dài tuổi thọ vật tư tiêu hao.
Trong thiết kế mạng, quạt chính phối hợp cùng van một chiều, van cân bằng, bộ đo lưu lượng – áp, và các quạt cục bộ/tăng áp để phân phối gió hợp lý, tránh hiện tượng gió chui tắt giữa các nhánh. Cút lượn bán kính lớn, hạn chế đổi tiết diện đột ngột và mối nối kín khít bằng vòng đệm giúp hạ tổng trở ngang. Nhà quạt bố trí tấm tiêu âm, ống dẫn thanh thoát và không gian bảo trì thuận tiện; bề mặt thiết bị phủ chống ăn mòn nhiều lớp phù hợp môi trường ẩm, có muối và bụi mài mòn.
Quy trình lắp đặt – nghiệm thu gồm kiểm tra chiều quay, căn chỉnh đồng trục, đo lưu lượng – áp tĩnh – ồn nền – rung, thử cơ chế ngắt khẩn cấp và hiệu chuẩn cảm biến. Bảo trì phòng ngừa tập trung vào vệ sinh đường gió, siết mối nối, bôi trơn, cân bằng động, kiểm soát nhiệt bạc đạn và theo dõi rung liên tục để phát hiện sớm bất thường. Với đặc tính áp tĩnh cao, hiệu suất ổn định và điều khiển linh hoạt, quạt thông gió chính bảo đảm an toàn lao động và hiệu quả năng lượng cho toàn mỏ.