Quạt trục mỏ là loại quạt có luồng khí đi gần song song với trục quay, được sử dụng phổ biến trong các hệ thống thông gió hầm lò do khả năng tạo lưu lượng lớn, cấu trúc tương đối gọn và hiệu suất tốt. Trong các mỏ than, mỏ kim loại và mỏ phi kim, quạt trục mỏ có thể giữ vai trò quạt thông gió chính đặt trên mặt bằng hoặc quạt tăng áp trong tuyến, góp phần duy trì dòng khí ổn định trong mạng đường lò.
Cấu tạo cơ bản của quạt trục mỏ gồm vỏ dạng ống, cụm cánh gắn với trục quay, động cơ và bộ truyền động. Cánh quạt có thể là loại cố định hoặc cánh điều chỉnh được góc, cho phép thay đổi đặc tính lưu lượng và áp suất của quạt. Điều này giúp quạt thích ứng với nhu cầu thông gió thay đổi theo các giai đoạn khai thác, từ khởi công đường lò mới đến giai đoạn khai thác ổn định và mở rộng khai trường.
Trong sơ đồ thông gió mỏ, quạt trục mỏ thường đặt tại cửa gió chính, nối với các tuyến đường lò vào và ra, tạo chênh lệch áp suất để hút không khí sạch vào và đẩy không khí bẩn ra ngoài. Nhờ đặc tính lưu lượng lớn, quạt trục mỏ có thể cung cấp khí tươi cho nhiều khu vực khai thác cùng lúc, khi được kết hợp với hệ thống cửa gió, đường gió và quạt cục bộ. Với những mạng đường lò có tổng trở cao, có thể sử dụng cấu hình quạt trục đối quay hoặc nhiều quạt trục hoạt động song song.
Một yêu cầu quan trọng đối với quạt trục mỏ là độ tin cậy và khả năng làm việc liên tục, vì bất kỳ sự cố nào của quạt chính đều ảnh hưởng trực tiếp tới an toàn mỏ. Do đó, quạt thường được thiết kế với vật liệu vỏ và cánh chắc chắn, ổ đỡ có khả năng chịu tải tốt, kết hợp với hệ thống bôi trơn và làm mát phù hợp. Công tác bảo dưỡng định kỳ bao gồm kiểm tra độ rung, độ ồn, nhiệt độ ổ đỡ, làm sạch cánh và siết chặt các mối ghép.
Nhờ những ưu điểm về khí động và kết cấu, quạt trục mỏ trở thành lựa chọn chủ đạo trong nhiều dự án thông gió mỏ hiện nay. Khi được tính toán và lắp đặt hợp lý, quạt trục mỏ giúp duy trì môi trường làm việc an toàn, giảm nồng độ khí độc và bụi, đồng thời góp phần tiết kiệm năng lượng trong vận hành hệ thống thông gió hầm lò.