шахтадағы шаң мен түтін

Шахтадағы шаң мен түтін жерасты өндірісінде жиі кездесетін және жұмыс жағдайын күрт нашарлататын факторлар. Шаң қазу, ұсату, тиеу және тасымалдау кезінде пайда болады, ал түтін көбіне бұрғылау-жару жұмыстарынан және кейбір технологиялық процестерден кейін байқалады. Бұл қоспалар көрінуді төмендетіп, тыныс алу мүшелеріне жүктемені арттырады, сонымен қатар жабдықтың тозуын күшейтіп, өндірістік үдерістердің тұрақтылығына әсер етеді.

Шаң мен түтінді басқарудағы негізгі құрал – желдетуді дұрыс ұйымдастыру. Таза ауаны жеткізу және ластанған ауаны сыртқа бағыттау дұрыс болмаса, шаң қайта айналып, жұмыс аймағында ұзақ сақталып қалады. Әсіресе тұйық қазбаларда немесе забойда жергілікті желдетудің рөлі жоғары: ауа ағынын нақты нүктеге жеткізбей шаң мен түтінді тиімді әкету қиын.

Шаң мен түтінді азайтудың негізгі шаралары:

• жергілікті желдеткіш пен ауаөткізгішті дұрыс орналастыру;
• ауа бағытын ластану көзінен сыртқа қарай ұйымдастыру;
• қазба бойындағы ауа жылдамдығын қауіпсіз әрі жеткілікті деңгейде ұстау;
• шаң жиналатын аймақтарды уақтылы тазалау және арналардың бітелуін жою;
• жару аяқталғаннан кейін күшейтілген желдету режимін қолдану.

Түтінді жедел әкету үшін желдету режимі уақытша күшейтіледі: ауа көлемі артып, ластанған ауа шығару бағыты тұрақтандырылады. Бұл кезеңде ауа жолдарының тығыздығы мен бөгеулердің дұрыс жұмыс істеуі ерекше маңызды, өйткені ауа қысқа жолмен өтіп кетсе, түтін ұзақ сақталып, жұмыс бастау уақыты созылады.

Шаңның жабдыққа әсері де ескеріледі. Шаң желдеткіш қалақшасына жиналса, теңгерім бұзылып, діріл өседі және энергия шығыны артады. Сондықтан жоспарлы тексеріс, тазалау және бекітпелердің сенімділігі өнімділікті сақтауға көмектеседі. Ауаөткізгіштердегі қосылыстардың босап кетуі де өнімділікті төмендететін жиі себептердің бірі.

Қорытындысында, шахтадағы шаң мен түтінді тиімді басқару үшін желдету жүйесі нақты өндірістік жағдайға сай реттелуі керек. Дұрыс ауа тарату, жергілікті желдету және тәртіпті қызмет көрсету ауа сапасын жақсартып, қауіпсіз жұмысты қамтамасыз етеді.