уурхайн агаар солилцоо

Уурхайн агаар солилцоо гэдэг нь уурхайн салхилуурын системээр цэвэр агаарыг тасралтгүй нийлүүлж, бохир агаарыг зайлуулан ажиллах орчны хүчилтөрөгч, температур, чийг, хий ба тоосны агууламжийг зөвшөөрөгдөх түвшинд барих зохион байгуулалттай үйл явц юм. Уурхайд ашиглагдах дизель тоног төхөөрөмж, тэсэлгээ, өрөмдлөг, бутлах процессоос үүсэх утаа, дулаан, тоос, хорт хий нь агаар солилцоог зөв тооцох, зөв удирдах шаардлагыг бий болгодог.

Агаар солилцооны үр дүнг хэмжихэд агаарын хэмжээ, урсгалын чиглэл, хурд, даралт, мөн хий-тоосны хэмжилт гол үзүүлэлт болдог. Ерөнхийдөө агаарын хэмжээ нь ажлын нүүр, хүмүүсийн тоо, тоног төхөөрөмжийн хүчин чадал, хорт хий үүсэх магадлал, дулааны ачааллаас хамаарч тодорхойлогдоно. Агаарын урсгалын тэнцвэр алдагдвал нэг хэсэгт илүүдэл агаар очих хэрнээ нөгөө хэсэгт дутагдах, улмаар хорт хий хуримтлагдах эрсдэл нэмэгддэг.

Системийн бүтэц нь ихэвчлэн сорох эсвэл үлээлгэх үндсэн салхилуур, туслах болон нэмэлт салхилуур, агааржуулалтын суваг ба хоолой, хаалт, буцах урсгалын зам, мөн хяналтын хэмжүүрүүдээс бүрдэнэ. Агаар солилцоог сайжруулахын тулд агаарын эсэргүүцлийг бууруулж, нэвчилтийг багасгах, зөв байрлалтай хаалтаар урсгалыг чиглүүлэх, шаардлагатай үед хэсэгчилсэн агааржуулалтыг уян хоолойгоор хэрэгжүүлэх нь түгээмэл.

• Ажлын нүүр, малталтын бүс бүрт урсгалын чиглэл, хурдыг тогтмол шалгах
• Тэсэлгээний дараа утаа бүрэн зайлагдсаныг хэмжилтээр баталгаажуулах
• Дизель тоног төхөөрөмжтэй бүсэд хий, тоосны хяналтыг нэмэгдүүлэх
• Суваг, хоолойн нэвчилт, бөглөрөл, хаалтын байрлалыг төлөвлөгөөтэй үзлэгээр барих

Агаар солилцооны тооцоонд агаарыг “хаанаас хааш” хөдөлгөх сүлжээний логик ч мөн адил чухал. Оролтын цэвэр агаарын зам ба буцах бохир агаарын замыг тодорхой ялгаж, богино холболт үүсэх нөхцөлийг арилгах хэрэгтэй. Хэрэв урсгал богино холболттой бол хэмжсэн нийт агаарын хэмжээ хангалттай мэт харагдавч нүүр хэсэгт бодит үр нөлөө сул байдаг.

Практик удирдлагад бодит хэмжилт дээр тулгуурласан тохируулга хамгийн үр дүнтэй. Урсгал болон даралтын уншилтыг тогтмол бүртгэж, өөрчлөлт гарвал шалтгааныг (сувгийн гэмтэл, бөглөрөл, хаалтын алдаа, салхилуурын доголдол) шуурхай тогтоож засварлана. Мөн улирлын температур, атмосферийн нөхцөл өөрчлөгдөхөд агаарын нягт, системийн эсэргүүцэл өөрчлөгдөх тул тохируулгын горимыг улиралчилж шинэчлэх хэрэгтэй.

Онцгой нөхцөлд (тэсэлгээ, галын эрсдэл, хий илрэлт) агаар солилцооны горимыг өөрчлөх дүрэм, сургалт, хариуцлагын тогтолцоог урьдчилан тогтоож, хаалт, салхилуурын ажиллагааг аюулгүйгээр шилжүүлэх боломжтой байлгах нь зайлшгүй. Энэ нь зөвхөн тоног төхөөрөмжийн асуудал биш, уурхайн удирдлага ба ажиллагааны соёлын нэг хэсэг юм.

Уурхайн агаар солилцоо сайн байснаар ажилчдын ядаргаа буурч, үзэгдэх орчин сайжирч, тоног төхөөрөмжийн найдвартай ажиллагаа нэмэгддэг. Хамгийн чухал нь метан зэрэг хий хуримтлагдах, хүчилтөрөгч дутагдах, тоосжилт хэтрэх зэрэг аюултай нөхцөлийг урьдчилан сэргийлэх боломж бүрдэнэ. Иймээс төлөвлөлт, хэмжилт, үйлчилгээ, сахилга баттай ажиллагааг нэг мөр хэрэгжүүлэх нь уурхайн агааржуулалтын үндсэн зорилт юм.