Diagnozowanie usterek w systemie wentylacji kopalnianej jest kluczowym elementem utrzymania bezpiecznej i stabilnej pracy wentylatorów głównych, miejscowych oraz urządzeń odpylających. Proces ten polega na systematycznym zbieraniu informacji o objawach nieprawidłowej pracy oraz na ich analizie w celu ustalenia przyczyny problemu. Do typowych objawów należą między innymi wzrost drgań, hałasu, temperatury łożysk, spadek wydajności powietrza, nadmierne zużycie energii czy niestabilne wartości ciśnienia w przewodach. Wczesne rozpoznanie tych sygnałów pozwala zapobiec poważnym awariom, które mogłyby zagrozić ciągłości przewietrzania wyrobisk.
Skuteczne diagnozowanie usterek opiera się na połączeniu obserwacji wizualnych, pomiarów eksploatacyjnych oraz danych z systemów monitoringu. Analizuje się historię zmian parametrów pracy wentylatora, warunki obciążenia oraz wcześniejsze zdarzenia eksploatacyjne. Na tej podstawie można zidentyfikować zjawiska takie jak niewyważenie wirnika, uszkodzenia łożysk, rozszczelnienie przewodów, zanieczyszczenie filtrów i krat czy błędne ustawienie kierownic wlotowych. W bardziej złożonych przypadkach wykonuje się dodatkowe badania, na przykład pomiary drganiowe, kontrolę luzów mechanicznych i pomiary przepływu powietrza w sieci wentylacyjnej.
Prawidłowo zorganizowany proces diagnozowania usterek wymaga opracowania procedur postępowania oraz przeszkolenia personelu odpowiedzialnego za obsługę wentylatorów. Każda odnotowana nieprawidłowość powinna być dokumentowana, wraz z opisem podjętych działań naprawczych i ich skutków. Taka dokumentacja pozwala w przyszłości szybciej rozpoznawać podobne problemy i skraca czas reakcji. W połączeniu z konserwacją predykcyjną oraz stałym monitoringiem pracy wentylatorów, diagnozowanie usterek tworzy spójny system zarządzania niezawodnością wentylacji kopalnianej, który przekłada się na wyższy poziom bezpieczeństwa i mniejsze koszty eksploatacji.