Główny przeciwwybuchowy wentylator powierzchniowy kopalni to kluczowe urządzenie zapewniające sprawne i bezpieczne przewietrzanie podziemnych wyrobisk. Zlokalizowany w stacji naziemnej, przy szybie wydechowym lub węźle kanałów wentylacyjnych, wytwarza niezbędny spadek ciśnienia pomiędzy szybem wdechowym i wydechowym, wymuszając tym samym przepływ powietrza przez wszystkie rejony zakładu. Jako urządzenie w wykonaniu przeciwwybuchowym musi on gwarantować bezpieczną pracę także w sytuacjach, gdy w wyrobiskach pojawiają się mieszaniny gazów i pyłów grożące zapłonem.
Konstrukcja głównego przeciwwybuchowego wentylatora powierzchniowego kopalni uwzględnia wysokie parametry przepływu i sprężu, a także bardzo duże moce napędowe. Wirnik, obudowa, łożyska oraz fundamenty projektowane są z myślą o długotrwałej pracy w ruchu ciągłym, przy jednoczesnym zachowaniu sztywności i odporności na drgania. Budowa przeciwwybuchowa obejmuje zastosowanie rozwiązań ograniczających możliwość powstania iskier mechanicznych, zabezpieczenie powierzchni przed nadmiernym nagrzewaniem oraz odpowiedni dobór osprzętu elektrycznego.
W praktyce główny przeciwwybuchowy wentylator powierzchniowy kopalni współpracuje z rozbudowanym systemem kanałów, szybów, klap i przepustnic, co pozwala na elastyczne sterowanie rozdziałem powietrza w sieci wyrobisk. Nierzadko stosuje się układ dwóch lub więcej jednostek, z których część pracuje jako rezerwowa, gwarantując ciągłość wentylacji w razie awarii jednej maszyny. Dzięki zastosowaniu urządzeń regulacyjnych możliwe jest dostosowanie intensywności przewietrzania do aktualnej skali wydobycia i rozmieszczenia frontów robót.
Eksploatacja głównego przeciwwybuchowego wentylatora powierzchniowego kopalni wymaga stałego monitoringu parametrów pracy, regularnych badań technicznych oraz przestrzegania ścisłych procedur serwisowych. Kontroluje się stan wirników, łożysk, uszczelnień, fundamentów oraz instalacji elektrycznej, a także skuteczność działania urządzeń zabezpieczających. Tylko odpowiednio utrzymany i nadzorowany wentylator może zapewnić wymagany poziom bezpieczeństwa, stanowiąc podstawę niezawodnego systemu wentylacji całego zakładu górniczego.