Górniczy główny wentylator osiowy jest podstawowym urządzeniem napędzającym przepływ powietrza w podziemnej kopalni. Zlokalizowany zazwyczaj na szybie wydechowym lub wdechowym, tworzy on różnicę ciśnień pomiędzy powierzchnią a wyrobiskami, dzięki czemu powietrze świeże dopływa do poziomów i frontów robót, a powietrze zużyte, zawierające gazy i pyły, jest skutecznie usuwane. Odpowiednie dobranie parametrów głównego wentylatora osiowego ma decydujące znaczenie dla bezpiecznej i efektywnej pracy całego zakładu górniczego.
Wentylator osiowy charakteryzuje się przepływem powietrza równoległym do osi obrotu wirnika. Taka konstrukcja umożliwia uzyskanie dużych wydajności przy stosunkowo kompaktowej budowie urządzenia, co jest szczególnie istotne w przypadku montażu na szybach i w ograniczonych przestrzeniach stacji wentylatorowych. Profilowane łopatki, odpowiednio ukształtowana obudowa i dyfuzory pozwalają uzyskać korzystne parametry aerodynamiczne i wysoką sprawność.
Górniczy główny wentylator osiowy dobiera się na podstawie obliczeń sieci przewietrzania, uwzględniających całkowite zapotrzebowanie na powietrze, opory przepływu oraz możliwości regulacji wydatku. W wielu zastosowaniach stosuje się rozwiązania z płynną regulacją prędkości obrotowej lub ze zmianą kąta nastawienia łopatek, co umożliwia dostosowanie pracy urządzenia do zmieniającej się konfiguracji wyrobisk i wielkości wydobycia.
Ze względu na wymagania bezpieczeństwa, szczególnie w kopalniach zagrożonych metanem lub pyłem węglowym, górniczy główny wentylator osiowy może być wykonany w wersji przeciwwybuchowej, z odpowiednimi osłonami, uszczelnieniami i silnikami. Cały układ jest objęty systemem monitoringu parametrów pracy – ciśnienia, przepływu, drgań, temperatury łożysk – a sygnały z czujników pozwalają na szybką reakcję w razie nieprawidłowości.
Eksploatacja głównego wentylatora wymaga regularnych przeglądów, czyszczenia elementów przepływowych, kontroli stanu łopatek i konstrukcji nośnej. Dzięki temu urządzenie może pracować w trybie ciągłym przez wiele lat, zapewniając stabilne przewietrzanie kopalni, ograniczenie zagrożeń gazowych i pyłowych oraz komfortowe warunki pracy załogi pod ziemią.