Okres zwrotu inwestycji jest jednym z kluczowych parametrów przy podejmowaniu decyzji o modernizacji systemu wentylacji w kopalniach i zakładach przemysłowych. W praktyce oznacza on czas, po którym oszczędności wynikające z niższego zużycia energii, mniejszej liczby awarii oraz ograniczenia kosztów serwisowych zrówna się z poniesionymi nakładami inwestycyjnymi. Dla przedsiębiorstw górniczych, w których systemy wentylacji należą do największych odbiorników energii, skrócenie okresu zwrotu jest bardzo istotnym celem.
Przy obliczaniu okresu zwrotu inwestycji w nowoczesne wentylatory energooszczędne uwzględnia się m.in. różnicę w sprawności między starymi a nowymi urządzeniami, koszty energii elektrycznej, planowany czas pracy w ciągu roku oraz koszty serwisu. W przypadku zastosowania przemienników częstotliwości dodatkowym źródłem oszczędności jest możliwość redukcji wydajności wentylatorów w okresach mniejszego zapotrzebowania na powietrze, co szczególnie w górnictwie przekłada się na znaczące obniżenie zużycia energii. Analiza ekonomiczna obejmuje również ewentualne dotacje i programy wsparcia dla inwestycji proenergetycznych.
Prawidłowo przeprowadzona ocena okresu zwrotu inwestycji wymaga ścisłej współpracy działu technicznego i ekonomicznego, a także wykorzystania wiarygodnych danych pomiarowych z istniejącego systemu wentylacji. Na tej podstawie można przygotować warianty modernizacji, porównać je pod względem kosztów i korzyści oraz wybrać rozwiązanie o najkorzystniejszym stosunku nakładów do efektów. Świadome podejście do analizy okresu zwrotu inwestycji pozwala planować modernizacje wentylatorów w sposób etapowy, z zachowaniem bezpieczeństwa przewietrzania kopalni i stopniowym obniżaniem kosztów eksploatacji całego systemu wentylacyjnego.