Silnik przeciwwybuchowy jest kluczowym elementem napędowym wentylatorów stosowanych w kopalniach węgla, kopalniach rud metali oraz innych zakładach, w których występuje atmosfera zagrożona wybuchem. Jego konstrukcja zapobiega przeniesieniu zapłonu z wnętrza obudowy na otoczenie, nawet w przypadku pojawienia się iskier lub wysokiej temperatury wewnątrz silnika. Dzięki temu wentylatory wyposażone w silniki przeciwwybuchowe mogą bezpiecznie pracować w rejonach o podwyższonym stężeniu metanu, pyłu węglowego lub innych substancji palnych.
Silnik przeciwwybuchowy stosowany w górniczych wentylatorach charakteryzuje się wzmocnioną obudową, specjalnymi uszczelnieniami oraz odpowiednio zaprojektowanymi przepustami kablowymi. Na tabliczce znamionowej umieszczane są oznaczenia rodzaju ochrony, grupy wybuchowości, klasy temperaturowej oraz dopuszczalnych warunków pracy. Wybór właściwego typu silnika przeciwwybuchowego musi być zgodny z projektem systemu wentylacji oraz oceną zagrożeń występujących w danym wyrobisku.
Eksploatacja silników przeciwwybuchowych wymaga szczególnej dbałości o stan techniczny. Regularne przeglądy, kontrola przewodów zasilających, pomiary rezystancji izolacji oraz ocena stanu uszczelnień są niezbędne, aby zachować właściwości ochronne. W połączeniu z odpowiednio dobranymi wentylatorami przeciwwybuchowymi, silniki przeciwwybuchowe tworzą kompletny zespół napędowy, który spełnia surowe wymagania bezpieczeństwa w górnictwie podziemnym i w innych gałęziach przemysłu narażonych na zagrożenie wybuchem.