Wentylator osiowy należy do najczęściej stosowanych typów wentylatorów w wentylacji przemysłowej i górniczej. Charakteryzuje się tym, że powietrze przepływa przez urządzenie równolegle do osi obrotu wirnika, co umożliwia uzyskanie dużych strumieni objętości przy stosunkowo niewielkich wymiarach. Dzięki temu wentylator osiowy doskonale sprawdza się w systemach, gdzie liczy się wysoka wydajność, prostota montażu oraz możliwość instalacji w przewodach o ograniczonym przekroju.
W górnictwie wentylator osiowy stosuje się zarówno jako główne urządzenie w systemach wentylacji kopalń, jak i jako wentylator miejscowy, obsługujący przodki oraz chodniki. Konstrukcja górnicza uwzględnia wymagania dotyczące budowy przeciwwybuchowej, odporności na zapylenie, możliwość pracy w podwyższonej temperaturze oraz ciągłą eksploatację. W zależności od potrzeb wentylator osiowy może pracować w układzie tłoczącym lub wyciągowym, a także w konfiguracji przeciwbieżnej, zwiększającej osiągany spręż.
Elementami składowymi wentylatora osiowego są wirnik z profilowanymi łopatkami, obudowa, aparat wlotowy i wylotowy oraz układ napędowy w postaci silnika elektrycznego. Zastosowanie odpowiednio ukształtowanych łopatek oraz gładkich powierzchni przepływowych wpływa pozytywnie na sprawność aerodynamiczną i poziom hałasu. Nowoczesne konstrukcje przewidują możliwość regulacji kąta łopatek, co pozwala dostosować charakterystykę urządzenia do zmieniających się warunków pracy.
Eksploatacja wentylatora osiowego wymaga regularnych przeglądów, wyważania wirnika, kontroli stanu łożysk oraz monitorowania drgań i temperatury. Zastosowanie systemów nadzoru i diagnostyki pozwala szybko wykrywać odchylenia od normalnej pracy i zapobiegać poważniejszym awariom. Dzięki swojej uniwersalności, wysokiej wydajności i możliwości adaptacji do różnych warunków wentylator osiowy pozostaje jednym z podstawowych urządzeń stosowanych w nowoczesnych systemach wentylacji kopalnianej i przemysłowej.