bakım ve onarım

Bakım ve onarım, maden havalandırma fanlarının güvenli, verimli ve kesintisiz şekilde çalışmasını sağlamak için yürütülen sistemli mühendislik faaliyetlerinin bütünüdür. Yeraltı madenlerinde ana ve lokal fanların durması, yalnızca üretim kaybına değil, aynı zamanda havalandırma güvenliğinin bozulmasına da yol açabilir. Bu nedenle fan bakım ve onarım süreci, sadece arıza sonrası müdahale değil, planlı ve önleyici uygulamaları da içeren kapsamlı bir yönetim yaklaşımı olarak ele alınmalıdır.

Bakım faaliyetleri, günlük kontrollerden kapsamlı revizyonlara kadar farklı seviyelerde planlanır. Günlük ve haftalık kontrollerde fan sesindeki değişimler, titreşim düzeyi, rulman sıcaklığı ve yağ sızıntısı gibi göstergeler gözlemlenir. Bu kontroller sırasında kayış gerginliği, bağlantı cıvataları ve hava kanallarının durumu da kontrol edilir. Erken fark edilen küçük sapmalar, büyük arızalara dönüşmeden giderilerek hem güvenlik hem de maliyet açısından önemli avantaj sağlar.

Daha geniş kapsamlı periyodik bakımlarda, rulman değişimi, yağ ve gres yenileme, salmastra kontrolü, elektriksel bağlantıların sıkılması, motor izolasyon testleri ve koruyucu kaplamaların gözden geçirilmesi gibi işlemler yapılır. Çark kanatlarında korozyon, çatlak veya aşınma olup olmadığı detaylı biçimde incelenir; gerekirse dengeleme ve onarım işlemleri uygulanır. Bu tür bakımlar, genellikle planlı duruş dönemlerinde gerçekleştirilerek üretim programına en az etki edecek şekilde organize edilir.

Onarım süreci ise, ortaya çıkan bir arızanın güvenli şekilde giderilmesini kapsar. Fanın tamamen durması, aşırı titreşim, aşırı ısınma veya anormal gürültü gibi belirtiler, acil müdahale gerektiren durumlardır. Bu hallerde önce fan güvenli biçimde durdurulmalı, enerji bağlantıları kesilmeli ve kilitleme-etiketleme prosedürleri uygulanmalıdır. Ardından arızanın kaynağı tespit edilerek gerekli parça değişimleri ve ayarlar yapılır; fan yeniden devreye alınmadan önce performans testi ve güvenlik kontrolleri mutlaka tamamlanmalıdır.

Sonuç olarak bakım ve onarım, maden havalandırma fanlarının ömrünü uzatan, enerji verimliliğini artıran ve havalandırma güvenliğini garanti altına alan kritik bir süreçtir. İyi planlanmış bir bakım programı, deneyimli personel, güncel teknik dokümantasyon ve uygun yedek parça yönetimi ile desteklendiğinde, fan sistemleri zorlu maden koşullarında dahi uzun yıllar boyunca güvenilir bir şekilde hizmet verebilir.