eksenel havalandırma vantilatörü

Eksenel havalandırma vantilatörü, hava akışının mil doğrultusunda ilerlediği, yüksek debili taze hava beslemesi ve kirli havanın tahliyesi için kullanılan temel havalandırma ekipmanıdır. Yeraltı madenlerinde, tünellerde ve büyük endüstriyel hacimlerde, uzun mesafeli hava iletimi gerektiğinde eksenel vantilatörler sıkça tercih edilir. Maden havalandırma sistemlerinde eksenel vantilatörler, hem ana havalandırma istasyonlarında hem de lokal havalandırma noktalarında farklı çap ve güçlerde kullanılabilir.

Eksenel havalandırma vantilatörü, gövde içinde yer alan kanatlı bir çarktan oluşur. Çark dönerek havayı mil yönünde hızlandırır ve kanal boyunca ilerlemesini sağlar. Bu yapı sayesinde, uzun galerilerde ve tünel hatlarında, nispeten düşük basınçta yüksek hava debisi elde edilir. Maden ocaklarında eksenel vantilatörler, taze havayı yerüstünden yeraltına iletmek, çalışma cephelerine hava beslemek ve kirli havayı tahliye etmek için farklı düzenlemelerle kullanılabilir.

Yeraltı madenciliğinde kullanılan eksenel havalandırma vantilatörleri, çoğu zaman patlayıcı gaz ve toz riskine uygun şekilde tasarlanır. Patlamaya dayanıklı motorlar, kıvılcım riskini azaltan çark malzemeleri ve sağlam gövde yapısı, güvenli çalışma için zorunludur. Karşı-dönüşlü eksenel vantilatörler, iki çarkın birbirine zıt yönde dönmesiyle daha yüksek basınç ve verim sağlayarak derin madenlerde etkin havalandırma imkânı verir. Ayarlanabilir kanat açısına sahip modeller ise, çalışma noktasına göre debi ve basıncı uyarlamayı kolaylaştırır.

Eksenel havalandırma vantilatörünün seçimi yapılırken, madenin geometrisi, galeri uzunlukları, hava debisi gereksinimleri ve basınç kayıpları ayrıntılı olarak hesaplanmalıdır. Fan eğrisinin, sistem eğrisiyle kesiştiği nokta, eksenel vantilatörün çalışacağı gerçek noktayı belirler. Bu nedenle, yanlış kapasitede seçilen bir fan, ya yetersiz havalandırma sağlayarak güvenlik riskine yol açar ya da gereğinden fazla enerji harcayarak işletme maliyetlerini artırır. Doğru mühendislik hesabı ve uygun fan seçimi, eksenel havalandırma vantilatörünün verimli kullanılmasının temel şartıdır.

Bakım açısından eksenel havalandırma vantilatörleri, düzenli rulman kontrolü, çark ve gövde temizliği, bağlantı elemanlarının sıkılık kontrolü gibi işlemler gerektirir. Tozlu maden ortamlarında çark yüzeylerinde biriken kir ve malzeme, zamanla dengesiz dönmeye ve verim kaybına yol açabilir. Periyodik temizlik ve dengeleme işlemleri, hem titreşimi azaltır hem de ekipmanın ömrünü uzatır. Böylece eksenel havalandırma vantilatörü, maden ve tünel havalandırma projelerinde uzun yıllar güvenle hizmet verebilir.