Endüstriyel toz toplama vantilatörü, madenlerde ve ağır sanayi tesislerinde oluşan tozlu havayı torbalı filtre, siklon veya yıkayıcı sistemler ile birlikte sürekli olarak tahliye eden özel tasarımlı bir fandır. Cevher kırma, öğütme, eleme ve yükleme gibi süreçlerde büyük miktarda ince toz açığa çıkar. Bu toz hem çalışan sağlığı için risk oluşturur hem de ekipmanların ömrünü kısaltır. Endüstriyel toz toplama vantilatörü, toz toplama sisteminin kalbi olarak, tozlu havayı kaynak noktasından çekip arıtma ekipmanına taşır.
Maden sektöründe bu vantilatörler, KCS tipi toz toplama sistemleri, yeraltı toz kontrol üniteleri, yüzey kırma-eleme tesisleri ve konveyör transfer noktalarında kullanılır. Radyal çark yapısı, yoğun toz yükü altında dahi yüksek basınç üretmek üzere tasarlanır. Çark profili ve gövde yapısı, partiküllerin çarpması sonucu oluşacak aşınmaları tolere edecek şekilde seçilir. Bazı uygulamalarda, çark yüzeylerinde aşınmaya dayanıklı kaplama veya değiştirilebilir aşınma plakaları kullanılır.
Endüstriyel toz toplama vantilatörü seçilirken, sistemde kullanılan filtre türü, hava debisi, statik basınç ihtiyacı ve toz türü birlikte analiz edilmelidir. Torbalı filtreler yüksek basınç kaybı yaratabileceği için, fanın çalışma noktası bu kayıpları karşılayacak şekilde belirlenmelidir. Siklon sistemlerinde ise, dönel akım yapısı nedeniyle fanın hem debi hem de basınç kararlılığı önem taşır. Maden kökenli tozlar, özellikle patlayıcı özelliğe sahip olabilir; bu durumda patlamaya dayanıklı motor ve gövde tercih edilerek güvenlik artırılır.
Toz toplama sistemlerinin verimliliği, yalnızca filtre ve ayırıcıların kalitesi ile değil, fanın doğru seçimi ve işletilmesi ile de yakından ilişkilidir. Yetersiz fan kapasitesi, tozlu havanın kaynak noktasından tam olarak çekilememesine yol açar. Aşırı kapasite ise gereksiz enerji tüketimi ve filtrelerde aşırı yük yaratabilir. Bu nedenle, havalandırma ve toz kontrol hesapları dikkatle yapılmalı, maden havalandırma ilkeleri ile uyumlu bir tasarım benimsenmelidir.
Bakım sürecinde, endüstriyel toz toplama vantilatörlerinin çark ve gövde yüzeyleri düzenli olarak temizlenmeli, biriken toz tabakaları dengeli şekilde uzaklaştırılmalıdır. Aşınma belirtileri, çatlaklar ve dengesizlik işaretleri erkenden tespit edilmelidir. Rulmanlar ve salmastralar toz girişine karşı korunmalı, uygun yağlama periyodu uygulanmalıdır. Düzenli bakım ve doğru işletme ile endüstriyel toz toplama vantilatörleri, maden ve sanayi tesislerinde toz kontrolünü güvenilir ve sürekli bir şekilde sağlayarak hem iş güvenliğini hem de ürün kalitesini destekler.