Gürültü kontrolü, maden havalandırma fanlarından ve diğer havalandırma ekipmanlarından kaynaklanan sesin ölçülmesi, değerlendirilmesi ve çeşitli teknik tedbirlerle sınırlandırılması yoluyla işçi sağlığını ve çalışma konforunu korumaya yönelik bir süreçtir. Yeraltı ocaklarında çalışan işçiler, ana vantilatörler, lokal fanlar ve yardımcı ekipmanların ürettiği gürültüye uzun süre maruz kalabilir. Bu durum, işitme kaybı, yorgunluk ve iletişim güçlüğü gibi sorunlara yol açabileceği için gürültü kontrolü, iş sağlığı ve güvenliği yönetiminin önemli bir parçasıdır.
Gürültü kontrol süreci, ses seviyesinin düzenli olarak ölçülmesiyle başlar. Ses seviyesi ölçer cihazlarla farklı çalışma noktalarında yapılan ölçümler, gürültünün şiddetini ve dağılımını ortaya koyar. Elde edilen veriler, ilgili mevzuatta belirtilen sınırlarla karşılaştırılır. Uzun süreli maruziyet seviyeleri ve kısa süreli tepe değerleri dikkate alınarak, risk düzeyi belirlenir ve öncelik verilecek alanlar tespit edilir.
Gürültü kontrolünde temel yaklaşım, öncelikle kaynağı azaltmaktır. Fan tasarımının iyileştirilmesi, çark ve gövde arasındaki boşlukların optimize edilmesi, hava akışının daha düzgün hale getirilmesi, rulman kalitesinin yükseltilmesi gibi teknikler, fanın doğal gürültü seviyesini düşürür. Ayrıca hız kontrolü ile fanın gereksiz yüksek devirde çalışması engellenerek hem enerji tüketimi hem de gürültü azaltılabilir.
Kaynakta azaltmanın yeterli olmadığı durumlarda, sesin yayılmasını sınırlayan çözümler devreye girer. Fan odalarının akustik olarak düzenlenmesi, ses yalıtım panelleri, kanallarda ses yutucu kaplamalar ve ses bariyerleri kullanılması, gürültünün çalışma alanlarına ve çevreye yayılmasını sınırlar. İşçilerin kişisel korunması için ise uygun kulak koruyucularının seçilmesi ve doğru kullanımı önemlidir.
Sonuç olarak gürültü kontrolü, maden havalandırma sistemlerinde yalnızca konforu değil, doğrudan işçi sağlığını ilgilendiren bir konudur. Sistematik ölçümler, iyi tasarlanmış teknik önlemler ve çalışanların bilgilendirilmesi ile gürültü seviyesi etkin şekilde yönetilebilir; bu sayede hem yasal yükümlülükler yerine getirilir hem de daha güvenli ve verimli bir çalışma ortamı sağlanır.