Önleyici bakım, maden havalandırma sistemlerinde kullanılan ana fanlar, lokal vantilatörler, toz toplama üniteleri ve boru şebekesi gibi ekipmanlarda arızalar ortaya çıkmadan önce planlı bakım yapmayı hedefleyen bir stratejidir. Arıza gerçekleştikten sonra müdahale etmek yerine, belirli aralıklarla yapılan kontrol, temizlik, ayar ve parça değişimi sayesinde, beklenmedik duruşlar önemli ölçüde azaltılır ve havalandırma sürekliliği güvence altına alınır.
Önleyici bakım programı hazırlanırken, her fan ve ekipman için üretici tavsiyeleri, çalışma süresi, yük koşulları ve geçmiş arıza kayıtları dikkate alınır. Bu bilgilere dayanarak günlük, haftalık, aylık ve yıllık bakım listeleri oluşturulur. Günlük bakımda görsel kontroller, basit temizlik işleri ve olağan dışı ses veya titreşimlerin tespiti yer alırken, daha uzun aralıklı bakımlarda ayrıntılı yağlama, parçaların sökülüp incelenmesi, performans ölçümleri ve gerekli parça değişimleri yapılır.
Önleyici bakımın en önemli avantajlarından biri, fan arızalarının üretim ve güvenlik üzerindeki etkisini azaltmasıdır. Örneğin ana vantilatörde aniden oluşan bir arıza, madenin önemli bir bölümünde havalandırmanın kesilmesine yol açabilir. Önleyici bakım ile rulmanlar, kayışlar, kaplinler, elektrik bağlantıları ve sızdırmazlık elemanları arıza seviyesine gelmeden yenilenir. Böylece ekipman, planlanan duruş zamanlarında kontrol altındaki koşullarda bakıma alınır.
Bu bakım yaklaşımı, aynı zamanda işletme maliyetleri üzerinde de olumlu etki yaratır. Ani arızalar genellikle daha yüksek onarım giderlerine ve yedek parça tüketimine neden olur. Önleyici bakım sayesinde, parça değişimleri planlı ve toplu şekilde gerçekleştirilebilir, stok yönetimi daha sağlıklı yapılabilir. Ayrıca enerji verimliliği korunur, çünkü bakımlı fanlar daha düşük kayıpla ve tasarım eğrilerine daha yakın çalışır.
Sonuç olarak önleyici bakım, maden havalandırma mühendisliğinde güvenilirlik ve süreklilik sağlayan temel bir yönetim aracıdır. Düzenli olarak yürütülen planlı bakım programı ile fan ve havalandırma ekipmanlarının ömrü uzatılır, arıza sıklığı düşer, işçi sağlığı ve iş güvenliği için gerekli havalandırma şartları kesintisiz olarak korunur.