Radyal vantilatör, yüksek basınç gerektiren maden ve endüstriyel uygulamalarda tozlu ve gazlı havayı taşımak için kullanılan, sağlam yapılı bir havalandırma fanıdır. Hava, çarkın merkezinden emilerek kanatlar arasında hızlandırılır ve radyal yönde dışarı atılır. Bu prensip sayesinde, uzun kanal hatları ve yüksek dirençli boru sistemlerinde dahi gerekli basınç sağlanabilir. Maden havalandırmasında, özellikle toz toplama sistemleri, kazan besleme havası, baca gazı taşıma ve özel proses gazlarının devri için radyal vantilatörler tercih edilir.
Radyal vantilatörlerin gövdesi ve çarkları, yüksek mekanik dayanım ve uzun ömür sunacak şekilde kalın sac veya döküm malzemeden imal edilir. Kanat yapısı, taşınacak akışkanın özelliklerine göre tasarlanır. Tozlu hava için kendini temizleyen kanat profilleri, aşındırıcı partiküller için aşınma plakaları ve korozyonlu gazlar için özel kaplamalar kullanılabilir. Maden ortamında patlayıcı gaz bulunduğunda, patlamaya dayanıklı motor ve kıvılcım riskini azaltan tasarım ayrıntıları da eklenir.
Radyal vantilatör seçimi yapılırken, istenen hava debisi, statik basınç, sıcaklık, gaz ve toz özellikleri dikkate alınmalıdır. Fan karakteristik eğrileri incelenerek, çalışma noktasının yüksek verimli bölgede kalması sağlanmalıdır. Aşırı düşük verimle çalışan bir radyal vantilatör hem enerji tüketimini artırır hem de gereğinden fazla ısınmaya sebep olarak ekipman ömrünü kısaltabilir.
Madenlerde kullanılan radyal vantilatörler, çoğu zaman toz toplama ve baca gazı taşıma gibi görevlerde bir filtre veya ayırıcı ekipman ile birlikte çalışır. Filtrelerin tıkanması, kanal içi birikmeler ve uygunsuz kelebek vana konumları, fanın yükünü artırarak performansını düşürebilir. Bu nedenle, sistemdeki tüm bileşenlerin düzenli kontrolü ve temizliği radyal vantilatörün sağlıklı çalışması için şarttır.
Bakım sürecinde, radyal vantilatörün çark dengesizliği, rulman aşınması, gövde çatlakları ve bağlantı cıvataları kontrol edilmelidir. Titreşim ve gürültü ölçümleri, muhtemel arızaların erken habercisi olarak değerlendirilmelidir. Periyodik yağlama, gevşek bağlantıların sıkılması ve aşınan parçaların zamanında değiştirilmesi ile radyal vantilatör, maden ve endüstriyel havalandırma sistemlerinde uzun süre güvenilir şekilde hizmet verir.