yeraltı toz toplama

Yeraltı toz toplama, maden galerilerinde tozlu havayı kaynağa yakın noktadan emerek toplama ve ayırma sistemlerine yönlendiren ve çalışma ortamının hava kalitesini iyileştiren önemli bir havalandırma uygulamasıdır. Özellikle kömür ve metal madenlerinde sondaj, kazı, kırma ve yükleme işlemleri sırasında ortaya çıkan yoğun toz, solunum yolu hastalıkları ve iş güvenliği açısından ciddi riskler doğurur. Yeraltı toz toplama sistemleri, bu riskleri azaltmak için tasarlanmış teknik çözümlerdir.

Bu sistemler genellikle emiş davlumbazları, esnek emiş hortumları, toz toplama vantilatörleri, siklon ve torba tipi ayırıcılar ile ıslak bastırma haznelerinden oluşur. Emiş davlumbazı, toz kaynağına mümkün olduğunca yakın konumlandırılır. Tozlu hava vantilatör yardımıyla ayırma sistemine taşınır; burada parçacıklar tutulur, hava temizlenir ve havalandırma devrine geri verilir. Böylece, tozun galeri boyunca yayılması önlenir ve yeraltı ortamında daha temiz bir hava elde edilir.

Yeraltı toz toplama sistemleri, genel havalandırma planı ile uyumlu biçimde tasarlanır. Ana ve lokal vantilatörlerin sağladığı hava debisi, toz toplama sisteminin ihtiyaçlarıyla dengelenmelidir. Kanal kesitleri, emiş mesafeleri ve basınç seviyeleri, hem yeterli toz toplama performansını hem de enerji verimliliğini sağlayacak şekilde hesaplanır. Yanlış tasarlanmış bir sistem, ya toz toplamada yetersiz kalır ya da gereksiz enerji tüketimine yol açar.

Yeraltı toz toplama aynı zamanda iş sağlığı ve çevre yönetimi açısından da büyük önem taşır. Toz konsantrasyonu belirli aralıklarla ölçülmeli, belirlenen sınır değerlerin aşılması halinde sistem ayarları gözden geçirilmeli veya ek önlemler alınmalıdır. Bu kapsamda, sondaj ve kazı programlarının havalandırma ve toz toplama kapasitesi ile uyumlu olması, güvenli üretim için temel şarttır.

Bakım süreçlerinde, yeraltı toz toplama sistemine ait vantilatörler, filtreler, siklonlar, ıslak hazneler ve kanallar düzenli olarak kontrol edilmelidir. Tıkanmalar ve birikimler zamanında giderilmezse, hem toz toplama verimi düşer hem de sistemde gereksiz basınç kayıpları oluşur. Çamur biriken bölümler boşaltılmalı, su devreleri temiz tutulmalıdır. Bu bakım adımları doğru uygulandığında, yeraltı toz toplama sistemleri madenlerde uzun süre güvenilir, verimli ve sürdürülebilir bir havalandırma ve toz kontrol çözümü sunar.