ایمنی معدن

ایمنی معدن همواره مهم‌ترین اولویت در بهره‌برداری از معادن زیرزمینی بوده و سامانه تهویه نقش مرکزی در تأمین آن دارد. در محیطی که احتمال تجمع گازهای خطرناک، گرد و غبار قابل انفجار، دمای بالا و کمبود اکسیژن وجود دارد، کوچک‌ترین نقص در تهویه می‌تواند پیامدهای جدی و جبران‌ناپذیر به همراه داشته باشد. به همین دلیل، طراحی، نصب و نگهداری فن‌های معدنی و شبکه تهویه باید مطابق با استانداردهای سخت‌گیرانه ایمنی انجام شود.

نخستین گام در ایمنی معدن، تأمین حجم کافی هوای تازه برای تمام مناطق کاری و راهروهای دسترسی است. فن‌های اصلی، فن‌های کمکی و فن‌های موضعی باید به گونه‌ای انتخاب شوند که همیشه جریان هوا در مسیرهای مشخص و پایدار برقرار باشد. در معادن دارای خطر گاز یا گرد و غبار قابل اشتعال، استفاده از فن‌ها و تجهیزات ضدانفجار و رعایت الزامات مربوط به ساختار الکتریکی و مکانیکی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. در بسیاری از طرح‌ها، امکان معکوس‌سازی سریع جهت جریان هوا نیز پیش‌بینی می‌شود تا در هنگام حادثه، بتوان مسیر گاز و دود را کنترل کرد.

ایمنی معدن تنها به ظرفیت فن‌ها محدود نیست، بلکه به پایش پیوسته وضعیت هوا و عملکرد سامانه تهویه وابسته است. اندازه‌گیری غلظت گاز، سرعت هوا، فشار، دما و رطوبت در نقاط کلیدی، به مهندسان اجازه می‌دهد از کافی بودن تهویه مطمئن شوند و در صورت مشاهده تغییرات غیرعادی، به سرعت اقدام کنند. در کنار آن، پایش لرزش، دما و صدای فن‌ها نیز برای تشخیص عیب‌های احتمالی در تجهیزات اهمیت دارد. توقف ناگهانی فن اصلی در معدن می‌تواند به سرعت شرایط را خطرناک کند، بنابراین کشف پیش‌دستانه عیب‌ها بخشی از مدیریت ایمنی است.

آموزش کارکنان و تدوین دستورالعمل‌های روشن برای واکنش در شرایط اضطراری، مکمل فنی سامانه تهویه در تأمین ایمنی معدن است. کارکنان باید بدانند مسیرهای فرار کجاست، چگونه نشتی گاز یا کاهش جریان هوا را گزارش کنند و در صورت وقوع حادثه، چه اقدام‌هایی انجام دهند. ترکیب فن‌های مناسب، شبکه تهویه اصولی، پایش مستمر و فرهنگ ایمنی قوی، مجموعه‌ای می‌سازد که می‌تواند خطرات معدن‌کاری زیرزمینی را به حداقل رسانده و محیط کاری پایدار و قابل اعتماد ایجاد کند.