ایمنی تهویه

ایمنی تهویه اساس حفاظت از جان کارکنان و پایداری بهره‌برداری در معادن زیرزمینی است. هر قدر سیستم استخراج پیچیده‌تر و عمق کارگاه‌ها بیشتر باشد، اهمیت تهویه ایمن نیز افزایش می‌یابد. هدف ایمنی تهویه آن است که هوای تازه همواره به مناطق کاری برسد، گازها و گرد و غبار قابل انفجار به سرعت تخلیه شوند و دما و رطوبت در محدوده قابل قبول باقی بماند. کوچک‌ترین نقص در طراحی یا بهره‌برداری از شبکه تهویه می‌تواند پیامدهای جدی و ناگوار داشته باشد.

برای تأمین ایمنی تهویه، ابتدا باید شبکه هوا به‌درستی طراحی شود. مسیرهای رفت و برگشت هوا، موقعیت فن‌های اصلی و موضعی، محل نصب درب‌های هوا و دریچه‌های تنظیم، همگی باید به گونه‌ای تعیین شوند که امکان تشکیل مناطق راکد یا برگشت هوای آلوده به حداقل برسد. استفاده از فن‌های ضدانفجار در محیط‌های دارای گاز یا گرد و غبار قابل اشتعال، انتخاب درستی است که از ایجاد جرقه و خطر انفجار جلوگیری می‌کند. همچنین، پیش‌بینی امکان معکوس‌سازی جریان هوا در شرایط اضطراری، بخشی از طراحی ایمن تهویه است.

ایمنی تهویه تنها به طراحی اولیه محدود نیست و نیازمند پایش مداوم در زمان بهره‌برداری است. اندازه‌گیری غلظت گاز، حجم هوا، فشار، دما و رطوبت در نقاط کلیدی شبکه، اطلاعات لازم را در اختیار مهندسان قرار می‌دهد تا از کافی بودن تهویه مطمئن شوند. اگر سامانه پایش نشان دهد سرعت هوا در شاخه‌ای کاهش یافته یا غلظت گاز در نقطه‌ای بالا رفته است، باید علت به سرعت بررسی و رفع شود. پایش وضعیت فن‌ها، از جمله لرزش و دما، نیز برای جلوگیری از توقف ناگهانی اهمیت دارد.

اجرای دستورالعمل‌های ایمنی و آموزش کارکنان نیز بخش جدایی‌ناپذیر ایمنی تهویه است. کارکنان باید بدانند چگونه کاهش جریان هوا یا نشتی گاز را تشخیص دهند، به چه نحوی آن را گزارش کنند و در صورت هشدار چه مسیری را برای خروج انتخاب کنند. با ترکیب طراحی فنی مناسب، انتخاب فن‌های استاندارد، پایش مستمر و فرهنگ ایمنی قوی، ایمنی تهویه می‌تواند در طول عمر معدن حفظ شود و از بروز حوادث جدی جلوگیری کند.